Nhận biết các dấu hiệu trầm cảm sau sinh để điều trị kịp thời

Trầm cảm sau sinh trở thành nỗi lo lắng của rất nhiều chị em và được nhiều quan tâm. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, trầm cảm sau sinh có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nguy hiểm đến tính mạng của cả mẹ và con. Vậy làm sao để nhận biết chính xác dấu hiệu bệnh trầm cảm sau sinh? Mời bạn đọc cùng tham khảo bài viết dưới đây!

Trầm cảm sau sinh là loại trầm cảm có thể mắc phải sau khi sinh. Thông thường tình trạng này sẽ bắt đầu từ trong những năm đầu tiên của bé và phổ biến nhất trong 3 tuần đầu tiên sau khi sinh.

Khi bị mắc chứng này, người bệnh sẽ luôn có cảm giác buồn, vô vọng, tội lỗi, không muốn gắn kết hoặc chăm sóc chính con của mình.

Trầm cảm sau sinh có thể gây ảnh hưởng đến tất cả các phụ nữ sinh con, từ những người sinh con lần đầu hoặc ngay cả khi khong mắc trầm cảm ở những lần sinh đẻ trước.

1. Nguyên nhân gây ra trầm cảm sau sinh

Hiện nay vẫn chưa thể kết luận nguyên nhân chính nào dẫn đến tình trạng trầm cảm sau sinh ở phụ nữ. Do đây là một dấu hiệu tâm lý, từ đó mỗi người sẽ có tác nhân gây bệnh khác nhau. Nhưng theo các giảng viên Trường Cao Đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch Hà Nội thì có 5 nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh trầm cảm sau sinh như: 

• Nồng độ hormone trong cơ thể bị thay đổi: Nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể giảm mạnh đột ngột ở những giờ đầu khi bắt đầu chuyển dạ sinh con, từ đó có thể kéo theo trạng thái trầm cảm. Cũng khá giống với tình trạng căng thẳng và thay đổi tâm trạng trước mỗi chu kỳ kinh nguyệt do nồng độ hormone thay đổi. 
• Đã từng có tiền sử mắc trầm cảm: Phụ nữ trước hoặc trong quá trinhg mang thai hoặc những người đang trong quá trình điều trị bệnh trầm cảm sẽ có nguy cơ cao mắc chứng trầm cảm sau sinh. 

• Yếu tố cảm xúc:  trong thai kỳ do mang thai không theo kế hoạch hoặc ngoài ý muốn thì có thể ảnh hưởng đến cảm xúc của mẹ bầu. Ngay cả khi mang thai đúng theo kế hoạch, một số mẹ bầu vẫn cần một khoảng thời gian dài để thích nghi với việc sẽ có em bé nên sẽ rất dễ đê trải quả các cảm xúc như buồn, giận, có lỗi... tất cả các cảm xúc này làm ảnh hưởng tương đối nhiều đến sự tự tin và gây áp lực lớn đến tinh thần sản phụ. 
• Mệt mỏi: Hầu hết tất cả các phụ nữ cảm thấy vô cùng mệt mỏi sau khi sinh, họ phải mất hàng tuần trời để sức khỏe và năng lượng hồi phục trở lại. Đặc biệt ở những sản phụ sinh con theo phương pháp mổ lấy thai, thời gian hồi phục có thể còn dài hơn.
• Yếu tố đời sống: Trải qua quá trình mang thai, vượt cạn căng thẳng mà thiếu sự giúp đỡ, quan tâm của người thân hoặc có các yếu tố như có người thân vừa qua đời, người thân trong gia đình mắc bệnh, thay đổi nơi ở, cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh.

Bên cạnh đó các đối tượng dễ bị mắc trầm cảm sau sinh là:

• Người có tiền sử bị bệnh trầm cảm sau sinh, nguy cơ tái phát chiếm đến 50%. Ngưng dùng thuốc chống trầm cảm lúc mang thai, 68% rơi vào trạng thái trầm cảm, nếu tiếp tục dùng thuốc thì 25% bị trầm cảm. Tiền sử trầm cảm ngoài thai kỳ, nguy cơ trầm cảm sau sinh 25%. 
• Mâu thuẫn vợ chồng, mâu thuẫn với mẹ chồng.
• Đang trong độ tuổi < 18.
• Thai phụ phải trải qua các thời gian căng thẳng trước đó như bệnh tật, hiếm muộn, thất nghiệp, kinh tế không đủ...
• Không có sự đồng cảm chia sẻ của người thân, đặc biệt là người chồng
• Biến chứng thai kỳ: thai lưu, sẩy thai.
• Trầm cảm dễ xuất hiện ở người con so, tuy nhiên vẫn có thể xảy ra ở con rạ.

2. Triệu chứng của trầm cảm sau sinh

Các triệu chứng của trầm cảm sau sinh sẽ khá tương đồng với những trầm cảm xảy ra trước sinh, do đó mẹ bầu rất dễ bị nhầm lẫn. Một số các triệu chứng điển hình và phổ biến xảy ra khi bị trầm cảm sau sinh như:

• Vô cùng buồn chán, cảm giác trống rỗng hoặc tuyệt vọng
• Khóc bất cứ lúc nào và sẽ thường khóc một mình nhiều hơn.
• Khó ngủ vào ban đêm hoặc buồn ngủ vào ban ngày
• Cảm thấy cuộc đời không đáng sống.
• Ngay cả với các hoạt động thường ngày hoặc sở thích của bản thân thì cũng không còn hứng thú hoặc vui vẻ.
• Cảm giác mệt mỏi đến mức bạn không thể ra khỏi giường trong nhiều giờ.
• Có những trường hợp sẽ không có cảm giác thèm ăn hoăc ăn quá nhiều và không thể kiểm soát được cân nặng.
• Luôn nghĩ bản thân là kẻ tội lỗi hoặc vô dụng.
• Bồn chồn hoặc trì trệ
• Khó tập trung hoặc đưa ra quyết định
• Tâm trạng thay đổi thường xuyên: Cáu kỉnh hay tức giận
• Tránh mặt không muốn tiếp xúc nhiều với bạn bè và gia đình
• Không quan tâm đến hoặc không có khả năng chăm sóc con bạn

Trong các  trường hợp hiếm hoi, một số phụ nữ trầm cảm sau sinh có những suy nghĩ ảo tưởng hoặc ảo giác và có thể gây hại cho con họ.

Tuy nhiên hãy nhớ rằng khi bạn đã từng có những suy nghĩ làm tổn thương cho bản thân hoặc con bạn thì cần liên lạc ngay với bác sĩ ngay vì đây là một vấn đề sức khỏe khẩn cấp. 

Mỗi người có các biểu hiện bệnh khác nhau do còn tùy thuộc vào mức độ mắc trầm cảm nên sẽ có những triệu chứng khác không được đề cập ở trên.  Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Xem thêm các bài viết liên quan

• Khi bị viêm miệng phải làm sao? Có cách nào để phòng ngừa bệnh?
• Chia sẻ cách bổ sung Vitamin D cho trẻ sơ sinh
• Bệnh viêm thanh quản cấp có nguy hiểm không? Tìm hiểu cách điều trị bệnh

3. Điều trị bệnh trầm cảm sau sinh

Điều trị trầm cảm sau sinh sẽ cần nhờ đến sự hỗ trợ của các chuyên gia sức khỏe tâm lý thì hoàn toàn có thể có kết quả tốt nếu thực hiện điều trị sớm. Hiện nay có rất nhiều phương pháp được dùng trong điều trị trầm cảm sau sinh, trong đó như:

• Tư vấn tâm lý

Khi có các dấu hiệu của bệnh trầm cảm sau sinh, người mẹ cần có các cuộc nói chuyện riêng với các chuyên gia sức khỏe tâm thần hoặc những nhà tâm lý học. Thông qua các buổi nói chuyện bác sĩ sẽ giúp người bệnh nhận ra và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và hành vi của mình một cách dần dần bằng cách dùng các liệu pháp hành vi nhận thức.

Phụ nữ trầm cảm nhẹ có thể được tư vấn điều trị. Tuy nhiên đối với những trường hợp nặng hơn có thể được điều trị tư vấn kết hợp với sử dụng thuốc.

• Điều trị bằng thuốc

Khi người mẹ nghĩ rằng mình bị trầm cảm sau sinh thì nên tư vấn với bác sĩ càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng mà người bệnh gặp phải và đưa ra những liệu pháp điều trị đúng đắn, phù hợp hơn như dùng thuốc an thần hoặc là thuốc chống trầm cảm. Thuốc chống trầm cảm có tác dụng ức chế lên não bộ, điều chỉnh tâm trạng.

Tuy nhiên việc dùng thuốc cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nếu thấy dùng thuốc không hiệu quả, hoặc người bệnh cảm thấy khó chịu, tình trạng bệnh có diễn biến phức tạp hơn. Nếu thuốc thích hợp với bạn thì đừng nên rút ngắn thời gian điều trị, bởi trầm cảm cần thời gian điều trị kéo dài để được phục hồi hoàn toàn. 

• Động viên giúp đỡ từ người thân

Hãy hiểu rằng bệnh đang ở giai đoạn tạm thời và chia sẻ, đồng cảm với cảm xúc, sở thích của họ. Chính vì vậy bạn bè và gia đình cần động viên, hỗ trợ và chắc chắn người mẹ đang được điều trị trầm cảm.  Sự giúp đỡ từ gia đình đóng vai trò quan trọng, giúp người mẹ phục hồi nhanh chóng.

• Vai trò của bản thân

Ngoài những phương pháp hỗ trợ điều trị ở trên thì chính bản thân người bệnh cũng cần tự san sẻ những khó khăn đang gặp phải với người thân, việc này đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình hồi phục.

Đồng thời lắng nghe cảm xúc của mình, thư giãn và làm những điều bản thân yêu thích. Thường xuyên lắng nghe cơ thể mình, đừng quá lo lắng khi đau, mệt, bởi đau nhức là trạng thái các sản phụ sau sinh có thể trải qua, và mệt mỏi là nguyên nhân khiến trầm cảm trở nên trầm trọng hơn. 

Tự xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp với bản thân, thường xuyên bổ sung trái cây và rau xanh hằng ngày.

Việc điều trị bệnh trầm cảm sau sinh như thế nào còn phụ thuộc rất nhiều vào thời điểm phát hiện bệnh, khả năng hợp tác của người mẹ, mức độ bệnh... Do đó hãy dành sự quan tâm đặc biệt đến phụ nữ sau sinh để hạn chế nguy cơ trầm cảm và những hậu quả không đáng có.

Hi vọng rằng sau bài viết, bạn đã có thêm những hiểu biết cần thiết về bệnh trầm cảm sau sinh để từ đó chăm sóc sức khỏe bản thân. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.