Viêm não là tình trạng các mô não bị viêm do virus hoặc vi khuẩn, nấm hay ký sinh trùng để lại những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm não là gì?
Có hai loại viêm não chính: nguyên phát và thứ phát. Viêm não nguyên phát xảy ra khi virus lây nhiễm trực tiếp vào não và tủy sống . Viêm não thứ phát xảy ra khi nhiễm trùng bắt đầu ở nơi khác trong cơ thể và sau đó đi đến não.
Viêm não là một bệnh hiếm gặp nhưng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng. Bạn nên gọi bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có triệu chứng viêm não.
Các biểu hiện của viêm não là gì?
Các triệu chứng của bệnh viêm não có thể từ nhẹ đến nặng.
Mức độ nhẹ:
- Sốt
- Đau đầu
- Nôn
- Cứng cổ
- Kiệt sức, yếu đuối
Mức độ nặng:
- Sốt 103 độ C hoặc cao hơn.
- Lú lẫn, buồn ngủ
- Ảo giác
- Chuyển động chậm hơn
- Hôn mê
- Co giật
- Cáu gắt
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Bất tỉnh
- Nôn
Nguyên nhân gây viêm não?
Nhiều loại virus khác nhau có thể gây viêm não.
Virus thường gặp: Hay gặp nhất là loại virus herpes simplex. Nó di chuyển từ dâythần kinh đến những vết thương trên da hoặc đến não. Dạng này thường ảnh hưởng đến thùy thái dương gây mất trí nhớ và khó nói. Bên cạnh đó nó có thể điều khiển mọi cảm xúc và hành vi của người bệnh, đặc biệt gây tổn thương não nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Các loại virus khác:
- Quai bị
- Virus Epstein-Barr
- HIV
- Cytomegalovirus
- Thủy đậu (rất hiếm)
- Bệnh sởi
- Rubella
- Virus Arbovirus: là virus mang theo côn trùng
Các yếu tố nguy cơ:
- Người cao tuổi
- Trẻ em dưới 1 tuổi
- Người có hệ miễn dịch yếu
- Sống ở những nơi có nhiều ve, muỗi
- Mùa hè, mùa thu dễ mắc bệnh hơn
- Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin phòng sởi, quai bị,… mặc dù những loại này được chứng minh an toàn, khá hiệu quả nhưng có một số trường hợp vẫn gây viêm não.
Viêm não ở trẻ em
Làm thế nào được chẩn đoán viêm não?
Đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng của bạn. Nếu nghi vấn, họ sẽ tiến hành xét nghiệm.
- Tủy sống hoặc chọc dò tủy sống: chèn một cây kim vào lưng dưới để lấy mẫu dịch tủy sống, tìm dấu hiệu nhiễm trùng.
- Chụp ảnh não bằng CT scan hoặc MRI: phát hiện những thay đổi trong cấu trúc não.
- Điện não đồ (EEG): Một EEG sử dụng điện cực (đĩa kim loại nhỏ với dây) gắn liền với da đầu để ghi lại hoạt động của não. Cách này không phát hiện vi-rút gây viêm não, nhưng một số mẫu nhất định trên điện não đồ có thể cảnh báo về vấn đề thần kinh gây co giật và hôn mê ở giai đoạn sau. Phương pháp này giúp xác định các khu vực của não bị ảnh hưởng và các loại sóng não.
- Xét nghiệm máu: tiết lộ dấu hiệu nhiễm virus.
- Sinh thiết não: lấy mẫu mô não nhỏ để kiểm tra nhiễm trùng. Tuy nhiên bác sĩ hiếm khi được thực hiện vì có nguy cơ biến chứng cao, hầu như là cách cuối cùng nếu chưa xác định được nguyên nhân.
Viêm não được điều trị như thế nào?
Thuốc chống siêu vi có thể giúp điều trị viêm não herpes. Tuy nhiên, chúng không hiệu quả trong điều trị các dạng khác. Thay vào đó, điều trị thường tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng, bao gồm:
- Nghỉ ngơi hợp lý
- Thuốc giảm đau
- Corticosteroid (để giảm viêm não)
- Thở máy (để giúp thở)
- Tắm nước ấm
- Thuốc chống co giật (để ngăn chặn hoặc ngừng co giật)
- Thuốc an thần
- Bệnh nhân cần phải nhập viện trong quá trình điều trị, đặc biệt là sưng não và co giật.
Các biến chứng liên quan đến viêm não là gì?
Hầu hết những người được chẩn đoán bị viêm não nặng sẽ gặp biến chứng. Các biến chứng này có thể bao gồm:
- Mất trí nhớ
- Thay đổi hành vi / tính cách
- Động kinh
- Mệt mỏi
- Suy yếu về thể chất
- Thiểu năng trí tuệ
- Cơ bắp lỏng lẻo
- Vấn đề về thị lực
- Suy giảm thính giác
- Ảnh hưởng đến giọng nói
- Hôn mê
- Khó thở
- Tử vong
Nguy cơ mắc biến chứng cao xảy ra nhiều hơn đối với những người lớn tuổi, người bị hôn mê sâu và những người không được điều trị kịp thời. Nếu ở mức độ nhẹ thì bệnh có thể khỏi trong vài ngày nhưng nếu ở mức độ nặng sẽ mất đến vài tuần hoặc vài tháng thậm chí là không thể chữa trị và tử vong.
Biện pháp ngăn ngừa bệnh viêm não?
Viêm não không phải lúc nào cũng có thể phòng ngừa được, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ bằng cách tiêm vắc-xin chống lại những vi-rút có thể gây ra bệnh này, nhất là tiêm phòng cho trẻ nhỏ. Ở những nơi có nhiều muỗi và ve, hãy sử dụng thuốc chống muỗi và mặc áo dài tay và quần dài. Nếu bạn đang đi đến một khu vực nơi hay có dịch bệnh thì nên kiểm tra trước và chủ động thực hiện những biện pháp phòng tránh khác.
Tóm lại, viêm não là bệnh dễ dẫn đến tê liệt, bại não, có thể chưa tử vong nhưng di chứng như vậy còn đáng sợ hơn, trở thành gánh nặng của người thân, xã hội. Vì vậy, mỗi người chúng ta cần nâng cao ý thức tự giác, tự đề phòng mối hiểm họa khôn lường đó.
Trường Cao đẳng Y Hà Nội tổng hợp
Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch đào tạo Cao đẳng Y Dược tại Hà Nội
Cơ sở 1: Km14 Đường Ngọc Hồi - Xã Ngọc Hồi - Huyện Thanh Trì - TP. Hà Nội. (Cạnh cây xăng 76 - BV Nông Nghiệp)
Cơ sở 2: Phòng 201 - nhà C số 290 Tây sơn - Đống Đa - Hà nội
Điện thoại: 096.153.9898 - 093.351.9898 - 096.6886.651
Email: [email protected]