Colistin là thuốc gì? Những ai không nên dùng?

Colistin là một loại thuốc kháng sinh được chỉ định điều trị một số tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm màng não...

Colistin là thuốc gì?

Colistin là một loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm polymyxin. Theo các bác sĩ, chuyên khoa Cao đẳng Dược HN, thuốc polymyxin được chỉ định điều trị các trường hợp nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn gram âm gây ra, đặc biệt là các trường hợp nhiễm  Pseudomonas aeruginosa.

Colistin hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Kháng sinh colistin cũng được dùng trong thú y để điều trị các bệnh ở đường tiêu hóa của gia súc như viêm ruột, tiêu chảy…

Colistin được chỉ định điều trị một số tình trạng nhiễm khuẩn.

Thành phần của thuốc là colistimethate natri, được bào chế theo dạng viên nén hàm lượng là 1.500.000 UI colistin sulfate (tương đương 50mg colistin base); dạng siro hàm lượng là 250.000 đơn vị quốc tế (đvqt)/5ml (colistin sulfate).

Tác dụng của thuốc Colistin

Là thuốc kháng sinh, Colistin được chỉ định điều trị các trường hợp sau đây:

- Điều trị nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn gram âm gây ra, bao gồm: nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não, nhiễm khuẩn thận, nhiễm khuẩn đường niệu - sinh dục do các vi khuẩn nhạy cảm.

- Điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp, đặc biệt với người bệnh xơ nang.

- Điều trị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, đồng thời phối hợp với các loại thuốc khác để khử nhiễm chọn lọc ở đường tiêu hóa cho người bệnh chăm sóc tăng cường.

- Colistin cũng có tác dụng trị nhiễm khuẩn tai ngoài.

- Ngoài ra thuốc colistin cũng được dùng trong thú y để điều trị các bệnh ở đường tiêu hóa của gia súc như viêm ruột, tiêu chảy…

> Có thể bạn đọc quan tâm:

• Cotrimoxazol - Công dụng và cách dùng trong điều trị nhiễm khuẩn
• Dùng thuốc Cromolyn điều trị dự phòng hen suyễn có tốt không?

Thuốc Colistin dùng với liều lượng như thế nào?

Liều dùng thuốc kháng sinh Colistin tùy thuộc vào từng độ tuổi cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh lý, bác sĩ (dược sĩ) sẽ chỉ định liều dùng phù hợp.

*Liều dùng đối với người lớn:

- Nhiễm trùng đường tiêu hóa: dùng Colistin sulfate từ 1,5-3 MIU uống 3 lần mỗi ngày.

- Nhiễm khuẩn gram âm nặng: dùng Colistimethate Natri từ 2,5-5mg/kg/ngày, chia thành 2 - 4 lần bằng đường tiêm truyền. Liều tối đa là 5 mg/kg/ngày.

- Liều dùng với bệnh viêm màng não: tiêm colistin vào ống tủy liều lượng là 60.000 đvqt/ngày, liều dùng ngày thứ nhất là 20.000 đơn vị quốc tế (đvqt), liều ngày thứ hai tăng lên 40.000 đvqt.

- Liều lượng đối với bệnh nhân suy thận cần chú trọng như sau:

• Nếu CrCl trên 80ml/phút, liều dùng tương tự như trên;
• Trường hợp CrCl ở mức 50-79ml/phút, dùng 2,5-3,8mg/kg/ngày tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp cách nhau 12 giờ.
• CrCl ở mức 30-49ml/phút, dùng 2,5mg/kg/ngày tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, thời gian tiêm cũng cách nhau 12 giờ.
• CrCl ở mức 10-29ml/phút, dùng 1,5mg/kg thời gian tiêm cũng như các trường hợp trên.

*Liều dùng đối với trẻ em:

- Trường hợp trẻ bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa: dùng colistin sulfate, với liều lượng tùy thuộc vào cân nặng của trẻ, chẳng hạn trẻ nặng từ 15-30kg, liều lượng là 0,75 - 1,5 MIU chia thành 3 lần/ngày. Nếu trẻ nặng dưới 15kg, bác sĩ khuyến cáo không nên dùng Colistin.

- Liều dùng với trẻ bị nhiễm khuẩn gram âm nặng: dùng colistimethate Natri liều lượng là 2,5mg/kg/ngày và chia thành các liều tiêm truyền, thời gian tiêm cách nhau từ 6 - 12 giờ.

- Liều dùng viêm màng não: tiêm colistin vào ống tủy với liều lượng từ 10.000 - 20.000 đvqt/ngày.

Tác dụng phụ của thuốc Colistin

Thuốc Colistin có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, cần kịp thời gặp bác sĩ nếu thấy xuất hiện bất kỳ các biểu hiện bất thường, bao gồm các triệu chứng sau đây:

- Một số thống kê đã chỉ ra có khoảng 20% bệnh nhân dùng thuốc Colistin gặp phải các vấn đề về thận, tình trạng nặng là hoại tử ống thận, viêm thận kẽ. Việc dùng thuốc Colistin liều cao và kéo dài và bệnh nhân suy thận là các nguyên nhân làm gia tăng thêm tác dụng phụ của thuốc.

- Một số bệnh nhân còn gặp phải các phản ứng dị ứng, với các biểu hiện như sốt do Colistin kích ứng phế quản. Phản ứng này xảy ra rất nhanh và điều trị bằng thuốc gây giãn phế quản thường không có tác dụng.

- Tác động đến hệ thần kinh với các biểu hiện như tê quanh môi, rối loạn vận mạch, hoa mắt, chóng mặt. Thậm chí, bệnh nhân còn mất điều hòa vận động, co giật, mất phương hướng và ngừng thở.

- Người bệnh cũng có biểu hiện nổi phát ban sần, tổn thương da.

- Cũng có trường hợp dùng Colistin khiến thính giác bị tổn thương như điếc, tổn thương ốc tai.

Thận trọng khi dùng thuốc Colistin khi nào?

Trước khi dùng thuốc Colistin cần thận trọng với các trường hợp sau đây:

• Colistin có thể gây ức chế thần kinh - cơ (liệt) ở người mắc bệnh phổi mãn tính, có thể dẫn tới tử vong do ngừng thở. Do đó, cần thận trọng trước khi dùng.
• Dùng Colistin dài ngày có thể khiến vi khuẩn không nhạy cảm phát triển quá mức, đặc biệt là Proteus.
• Đối với trường hợp bệnh nhân bị suy thận cần phải được giảm liều để tránh các tai biến có thể xảy ra.
• Đối với phụ nữ trong thời kỳ mang thai, Colistin có thể đi qua nhau thai do đó cần cân nhắc giữa lợi ích và tác hại trước khi dùng.
• Đối với phụ nữ thời kỳ cho con bú, colistin có thể bài tiết trong sữa, mặc dù nồng độ thấp nhưng có thể gây ra một số vấn đề ở trẻ như biến đổi hệ vi khuẩn ở ruột.
• Không dùng Colistin đối với người dị ứng với các thành phần của thuốc, ngay cả khi dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào cần xin chỉ định của bác sĩ trước khi dùng colistin.
• Không dùng colistin đối với bệnh nhân chuẩn bị phẫu thuật, kể cả phẫu thuật nha khoa.

Khả năng tương tác của thuốc Colistin

»»» Xem thông tin tuyển sinh Cao đẳng Y Dược Hà Nội ««<

Thận trọng khi dùng Colistin với người bệnh phổi mãn tính.

Thuốc Colistin cũng có thể làm thay đổi hoạt động của các loại thuốc khác nếu bệnh nhân dùng đồng thời, cụ thể:

Dùng đồng thời Colistin với thuốc Cephalosporin hoặc kháng sinh Aminoglycosid có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thận.

Bên cạnh đó, Colistin cũng làm tăng ức chế thần kinh - cơ của các loại thuốc gây giãn cơ không khử cực như Tubocurarin, Fazidinium bromid...Đặc biệt, tác dụng này tăng khi kali huyết giảm hoặc nồng độ ion calci huyết thanh thấp.

Dùng đồng thời Colistin với thuốc làm giảm nhu động ruột có thể làm tăng khả năng hấp thụ Colistin.

Ngoài ra, không uống các chất kích thích như rượu, bia khi dùng Colistin vì có thể làm gia tăng các tác dụng phụ của thuốc. Do đó, cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ (dược sĩ).

Để biết thêm thông tin chi tiết về thuốc Colistin xin gọi trực tiếp với các bác sĩ (dược sĩ) để được tư vấn hoặc liên hệ với Cao đẳng Dược Hà Nội  theo địa chỉ:

Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch đào tạo Cao đẳng Y Dược tại Hà Nội

Cơ sở 1: Km14 Đường Ngọc Hồi - Xã Ngọc Hồi - Huyện Thanh Trì - TP. Hà Nội. (Cạnh cây xăng 76 - BV Nông Nghiệp)

Cơ sở 2: Phòng 201 - nhà C số 290 Tây sơn -  Đống Đa - Hà nội

Điện thoại: 096.153.9898 - 093.351.9898 - 096.6886.651

Email: [email protected]

Fanpage: https://www.facebook.com/caodangykhoaphamngocthach/