Bại liệt hay còn gọi viêm tủy xám là bệnh nhiễm trùng cấp tính ở trẻ em do Poliovirus – loại siêu vi trùng gây ra bằng đường miệng – phân. Chúng lan đến hệ thần kinh Trung Ương và làm tê liệt các cơ sau khi xâm nhập vào cơ thể.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 1 trong 200 ca nhiễm bệnh bại liệt sẽ dẫn đến tê liệt vĩnh viễn. Tuy nhiên, nhờ vào sáng kiến và sự tiến bộ của Y khoa mà tình trạng này dần được cải thiện, số ca nhiễm bệnh cũng giảm rõ rệt.
Trên thế giới, nhìn chung, các trường hợp bại liệt đã giảm 99%. Chỉ có 74 trường hợp được báo cáo trong năm 2015. Các nước thường có là Afghanistan, Pakistan và Nigeria, hiếm gặp ở Hoa Kì. Trong đó Afghanistan đang thực hiện chiến dịch tiêm chủng, giao cho địa phương lên kế hoạch cụ thể đồng thời tăng cường nghiên cứu khoa học để tìm ra những sáng kiến nhằm xóa sổ bệnh trên toàn cầu.
Bại liệt xảy ra nhiều ở khu vực châu Phi
Mặc dù nhiều quốc gia khác cũng được chứng nhận không có bệnh bại liệt nhưng vi-rút vẫn hoạt động ở các quốc gia chưa bắt đầu các chiến dịch tiêm chủng. Theo WHO, có những ca ở những quốc gia được báo cáo không còn bệnh nhân mắc bệnh này.
Các triệu chứng của bệnh bại liệt là gì?
Người ta ước tính rằng có đến 95 – 99% những người mắc bệnh bại liệt không có triệu chứng, gọi là trường hợp cận lâm sàng. Tuy nhiên ngay cả khi không có triệu chứng, những người bị nhiễm vi rút bại liệt vẫn có thể lây lan vi-rút và gây nhiễm trùng ở người khác.
Những dấu hiệu thông thường bao gồm:
- Viêm họng
- Đau đầu
- Nôn
- Mệt mỏi
- viêm màng não
Có những bệnh nhân ban đầu không xuất hiện điều gì bất thường nhưng chỉ sau đó một tuần thì có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng sau đây:
- Không có khả năng phản xạ
- Co thắt nghiêm trọng và đau cơ
- Tay chân lỏng lẻo và mềm, đôi khi khó cử động
- Tê liệt đột ngột, tạm thời hoặc vĩnh viễn
- Tay chân bị biến dạng, đặc biệt là hông, mắt cá chân và bàn chân.
- Có 1 % trường hợp bại liệt sẽ dẫn đến tê liệt vĩnh viễn và có khoảng 10% bệnh nhân bị virus làm tê liệt các đường thở dẫn đến tử vong.
Hội chứng sau bại liệt
Những biến chứng có thể xảy ra sau bại liệt là:
- Tiếp tục yếu cơ và khớp
- Teo cơ
- Ngưng thở khi ngủ
- Phiền muộn
- Giảm trí nhớ, mất tập trung
Làm thế nào để bệnh bại liệt lây nhiễm cho ai đó?
Là một loại vi rút rất dễ lây lan, bệnh bại liệt lây truyền qua tiếp xúc với phân bị nhiễm bệnh. Các vật thể như đồ chơi đã đến gần phân bị nhiễm cũng có thể truyền virut. Đôi khi nó có thể truyền qua hắt hơi hoặc ho, vì virut sống trong cổ họng và ruột nhưng điều này ít phổ biến hơn.
Những người sống ở những khu vực còn nhiều hạn chế sử dụng nước sinh hoạt, hoặc nhà vệ sinh xả nước bừa bãi thường mắc bệnh bại. Theo bác sĩ đến từ Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch, loại virus này dễ lây lan đến nỗi cứ sống chung với người bị bệnh là nhiễm.
Phụ nữ mang thai, những người có hệ thống miễn dịch yếu - chẳng hạn như những người dương tính với HIV - và trẻ nhỏ là những người dễ bị nhiễm bệnh này nhất.
Nếu chưa được tiêm phòng, bạn có thể tăng nguy cơ mắc bệnh hơn khi:
- Đi du lịch đến một khu vực đã có một đợt bùng phát bệnh bại liệt gần đây
- Chăm sóc hoặc sống với người bị bệnh bại liệt
- Xử lý một mẫu phòng thí nghiệm của virus
- Loại bỏ amidan của bạn
- Bị căng thẳng quá mức hoặc hoạt động gắng sức sau khi tiếp xúc với vi-rút
»»» Xem thông tin tuyển sinh Cao đẳng Y Dược Hà Nội ««<
Người bị bại liệt thường phải ngồi xe lăn
Chẩn đoán và điều trị bệnh bại liệt
Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh bằng cách xem xét các triệu chứng. Họ sẽ thực hiện kiểm tra thể chất và tìm kiếm các phản xạ bị suy yếu, cứng cơ lưng và cổ hoặc khó khăn khi ngẩng đầu lên trong khi nằm thẳng.
Các phòng thí nghiệm cũng sẽ kiểm tra một mẫu cổ họng, phân hoặc dịch não tủy của bạn để tìm ra virus gây bại liệt.
Các bác sĩ chỉ có thể điều trị các triệu chứng trong khi nhiễm trùng diễn ra. Nhưng vì không có cách chữa trị dứt điểm, tốt nhất liệt là phòng ngừa bằng cách tiêm chủng.
Các phương pháp điều trị hỗ trợ phổ biến nhất bao gồm:
- Nghỉ ngơi tại giường
- Thuốc giảm đau
- Thuốc chống co thắt để thư giãn cơ bắp
- Kháng sinh cho nhiễm trùng đường tiết niệu
- Máy thở cầm tay để giúp thở
- Vật lý trị liệu hoặc điều chỉnh niềng răng
- Dùng đệm nóng hoặc khăn ấm để giảm đau cơ và co thắt
- Vật lý trị liệu để điều trị đau ở các cơ bị ảnh hưởng, vấn đề về hô hấp và phổi, tăng sức chịu đựng của các cơ quan này.
- Bạn có thể cần một chiếc xe lăn hoặc thiết bị hỗ trợ vận chuyển khác.
Cách phòng chống bệnh bại liệt
Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh bại liệt là tiêm vắc-xin. Trẻ em nên tiêm phòng theo lịch tiêm chủng do cơ quan Y tế khuyến cáo. Ví dụ như:
- 2 – 18 tháng: một liều
- 4 - 6 năm: 2 liều
Lưu ý: Trong những trường hợp hiếm, những mũi tiêm này có thể gây ra phản ứng dị ứng nhẹ hoặc nghiêm trọng , chẳng hạn như:
- Khó thở
- Sốt cao
- Chóng mặt
- Sưng họng
- Nhịp tim đập nhanh
Tóm lại bệnh bại liệt là bệnh gây tê yếu cơ của tay chân thậm chí tê liệt toàn thân. Nguyên nhân dẫn đến chủ yếu là do nhiễm virus từ phân thải, nước sinh hoạt bẩn,...Bên cạnh những biện pháp kỹ thuật hỗ trợ thì chế độ ăn uống tốt, đảm bảo vệ sinh là cách phòng bệnh tốt nhất.
Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch đào tạo Cao đẳng Y Dược tại Hà Nội
Cơ sở 1: Km14 Đường Ngọc Hồi - Xã Ngọc Hồi - Huyện Thanh Trì - TP. Hà Nội. (Cạnh cây xăng 76 - BV Nông Nghiệp)
Cơ sở 2: Phòng 201 - nhà C số 290 Tây sơn - Đống Đa - Hà nội
Điện thoại: 096.153.9898 - 093.351.9898 - 096.6886.651
Email: [email protected]
Fanpage: https://www.facebook.com/caodangykhoaphamngocthach/