Cao Đẳng Y Dược TPHCM - Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch

Vị trí của hạch bạch huyết thường ở đâu?


Hạch bạch huyết hay còn gọi là hạch lympho, tham gia vào các phản ứng miễn dịch của cơ thể, lọc các chất không mong muốn như vi khuẩn và virus ra khỏi cơ thể. Vậy cấu tạo, chức năng cụ thể của hạch bạch huyết này như thế nào?

Hạch lympho là một cơ quan quan trọng của hệ thống bạch huyết. Các hạch bạch huyết là một phần của hệ miễn dịch chiến đấu và ngăn ngừa nhiễm trùng. Viêm hạch bạch huyết mãn tính là nhiễm trùng hạch bạch huyết trong một thời gian dài. Viêm hạch bạch huyết mãn tính có thể ảnh hưởng đến một hạch trong một khu vực hoặc các hạch ở nhiều vùng trên cơ thể.

Các hạch bạch huyết thường tập trung ở cổ, nách và háng. có chức năng dẫn lưu tế bào nhiễm dịch như lympho, bạch cầu làm nhiệm vụ tiêu diệt vi khuẩn cũng có thể theo đường mạch bạch huyết nhiễm bệnh cho cơ thể. Các nguyên nhân như xạ trị, ung thư cũng có thể làm viêm hạch bạch huyết lân cận.

Viêm hạch bạch huyết là gì?

Viêm hạch bạch huyết/ sưng hạch bạch huyết là một biến chứng thường thấy của các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Viêm hạch bạch huyết có thể là dấu hiệu cho biết bệnh nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng. Hệ bạch huyết là một phần của hệ miễn dịch bao gồm các cơ quan và mạch khắp cơ thể. Viêm hạch bạch huyết ở cổ là vị trí thường gặp của bệnh lý này. Bệnh có thể dẫn đến nhiễm trùng máu và các bệnh nhiễm trùng khác. Hệ bạch huyết tạo ra và vận chuyển bạch huyết từ các mô qua các mạch vào trong máu.

vi-tri-cua-hach-bach-huyet-thuong-o-dau

Vị trí của hạch bạch huyết thường ở đâu?

Cấu tạo của hạch lympho

Hạch lympho có cấu trúc hình hạt đậu với nhiều kích thước từ vài mm - 2 cm. Trên bề mặt hạch có một chỗ lõm vào gọi là rốn hạch, bên ngoài hạch được bao bọc bởi vỏ xơ, trên bề mặt vỏ xơ có hệ thống huyết quản và mạch bạch huyết.

Bên trong lớp vỏ bọc có cấu tạo gồm:

- Mô lưới: Gồm nhiều tế bào võng hình sao thành mạng lưới tế bào.

- Các tế bào: lympho bào, tương bào, đại thực bào phân bố thành ba vùng:

+ Vùng vỏ: có mật độ tế bào lympho B nhiều nhất, tạo ra các nang bạch huyết.

+ Vùng cận vỏ: là nơi tập trung nhiều nhất các tế bào lympho T

+ Vùng tủy: Gồm các dây tủy có tế bào lympho.

- Xoang bạch huyết: là nơi đổ vào của bạch huyết.

Chức năng của hạch bạch huyết

Hạch bạch huyết đóng vai trò không thể thiếu trong miễn dịch của cơ thể. Hạch dễ bị sưng viêm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ bắt giữ các phần tử ngoại lai xâm nhập có thể gây nguy hại đến cơ thể. Các hạch lympho có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán bệnh.

Các chức năng của hạch lympho

Lọc bạch huyết: 

Các kháng nguyên lạ, tế bào ung thư theo dịch bạch huyết sẽ được lọc tại các hạch này.

Sản xuất và biệt hóa lympho bào: 

Lympho bào đặc biệt, lympho bào T là loại tế bào giữ chức năng quan trọng trong miễn dịch của cơ thể. Loại tế bào này rời khỏi vị trí và thực hiện nhiệm vụ đi tìm kháng nguyên. Lympho bào được sản xuất và biệt hóa ở các nang bạch huyết.

Sản xuất kháng thể: 

Khi lympho bào B được kích thích bởi kháng nguyên, chúng di chuyển đến dây tủy và thực hiện chức năng tổng hợp kháng thể biệt hóa thành tế bào nhớ và tương bào. Sau đó đổ vào xoang bạch huyết.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm hạch bạch huyết

Các triệu chứng của viêm hạch bạch huyết bao gồm:

Triệu chứng bệnh biểu hiện cũng ở những mức độ khác nhau. 

  • Sốt, ớn lạnh, suy nhược cơ thể, chán ăn, đổ mồ hôi đêm
  • Triệu chứng đường hô hấp như đau họng, ho, chảy nước mũi
  • Sưng phù ở chân có thể là do tắc nghẽn hệ bạch huyết.
  • Nhiều trường hợp hạch sưng nhưng không đau, có thể là khối u hạch.
  • Người bệnh có thể bị nổi hạch hoặc không. Hạch có thể bị sưng, đau, chuyển màu sang đỏ hoặc tím bầm, vị trí nổi hạch cũng khác nhau tùy theo từng nguyên nhân.
  • Các hạch sẽ bị sưng và đau khi chạm vào. Nếu cánh tay bị nhiễm trùng, hạch ở nách sẽ bị ảnh hưởng. Nếu chân bị nhiễm trùng, hạch ở bẹn sẽ bị ảnh hưởng. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhói, chán ăn, đau đầu và sốt lạnh run có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập.
  • Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khi bị viêm hạch bạch huyết cấp tính, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Biến chứng:

Viêm hạch bạch huyết nếu không được chữa trị kịp thời sẽ dễ gây ra nhiều biến chứng:

  • Nhiễm trùng da, viêm mô tế bào.
  • Nhiễm trùng huyết.
  • Viêm nặng, áp xe hạch và các vùng xung quanh.
  • Nguy hiểm, thậm chí là đe dọa đến tính mạng.

Nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng được đề cập ở trên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất.

Bất kỳ ai cũng có khả năng bị viêm hạch bạch huyết, bệnh thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Theo chuyên gia y dược tại Cao đẳng y khoa Phạm Ngọc Thạch, bạn nên gặp bác sĩ ngay nếu có các dấu hiệu sưng hạch bạch huyết sau:

  • Đau họng kéo dài
  • Đổ mồ hôi vào ban đêm
  • Các hạch sưng không biến mất, thậm chí còn lan rộng từ 2-4 tuần
  • Tình trạng sưng hạch tiếp tục phát triển thành khối u
  • Sụt cân ngoài ý muốn
  • Khó nuốt hoặc thở
  • Các hạch sưng mềm
  • Sốt không thuyên giảm

Nguyên nhân nào gây ra viêm hạch bạch huyết?

Nhiễm trùng tai

Nhiễm trùng tai có thể do dị ứng sẽ liên quan đến sưng hạch bạch huyết ở cổ hoặc vùng đầu. Vị trí nổi hạch sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân gây ra bệnh. Trẻ em có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng tai hơn người lớn.

Nhiễm virus

Có rất nhiều loại virus ảnh hưởng đến hạch bạch huyết.

Dưới đây là các loại virus ảnh hưởng đến hạch bạch huyết:

  • Virus HIV, gây ra bệnh AIDS
  • Varicella-zoster, virus gây ra bệnh thủy đậu và herpes zoster
  • Herpes simplex, virus gây ra mụn rộp miệng, viêm não mụn rộp
  • Cúm, siêu vi khuẩn gây bệnh cúm
  • Rubeola, một loại siêu vi gây sởi

Nhiễm khuẩn

Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây ra sưng hạch bạch huyết. Một số loại vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể có thể gây nhiễm trùng

  • Mycobacterium tuberculosis, một loại vi khuẩn gây bệnh lao
  • Streptococcus vi khuẩn gây ra chứng viêm họng hoặc viêm amidan
  • Staphylococcus hay staph, hội chứng sốc chất độc (TSS) hoặc viêm vú, vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm.

Nhiễm HIV/ AIDS

Nếu bạn bị sưng hạch bạch huyết ở cổ, nách hoặc háng kèm với các triệu chứng suy nhược, đau cơ và nhức đầu hãy đến gặp ngay bác sĩ. Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) đôi khi không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho người bệnh. Bạn có thể được chẩn đoán trễ, việc phát hiện bệnh AIDS muộn có thể gây tử vong.

Mononucleosis

Sưng hạch bạch huyết ở cổ và nách có thể liên quan đến một bệnh do virus gây ra là bệnh Mononucleosis,. Virus được lây lan từ nước bọt của người bệnh làm bị đau họng, chảy máu cam và khó thở.

Nhiễm trùng răng

Nhiễm trùng nướu và răng thường do áp xe răng có thể làm hạch bạch huyết sưng lên.

Nhiễm trùng da

Nếu bạn gặp các triệu chứng khác như phát ban, các bệnh ngoài da cũng có thể làm cho tuyến bạch huyết sưng lên. Đặc biệt, da sẽ trở nên đỏ, nóng, ngứa. Dưới đây là một số loại bệnh ngoài da có thể gây sưng hạch bạch huyết:

  • Áp xe da do nhiễm khuẩn
  • Eczema, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
  • Chấy rận trên da đầu
  • Viêm da tiếp xúc

Đau họng

Đau họng là một bệnh khá phổ biến từ nhiễm virus, nhiễm khuẩn, dị ứng viêm amidan hoặc chấn thương cổ và cổ họng. Do đó bạn sẽ thấy sưng hạch ở cổ hoặc dưới hàm.

dau-hong-co-the-lam-cho-ban-mac-sung-hach-bach-huyet

Đau họng có thể làm cho bạn mắc sưng hạch bạch huyết

Rối loạn hệ miễn dịch

Rối loạn hệ miễn dịch có thể làm cho bạn mắc bệnh. Thông thường các rối loạn miễn dịch thường xuất hiện ở những người có bệnh tự miễn như các bệnh thấp khớp và lupus.

Ung thư

Sưng hạch bạch huyết có thể là khởi đầu của bệnh ung thư. Nếu trong cơ thể bạn có những tế bào ung thư, các tế bào ung thư này sẽ di chuyển qua các mạch bạch huyết làm cho hạch này sưng lên.

Một số loại ung thư có thể gây sưng hạch lympho:

  • Ung thư phổi
  • Ung thư vú
  • Ung thư bạch cầu
  • Ung thư dạ dày

Ung thư hạch bạch huyết vẫn có thể được kiểm soát ở giai đoạn sớm. Điều quan trọng là bạn phải phát hiện ung thư càng sớm càng tốt.