Thuốc Fentanyl là một loại thuốc giảm đau phổ biến dùng sau khi phẫu thuật. Do vậy mà thuốc Fentanyl cần phải được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo độ an toàn và hiệu quả. Hãy cùng tham khảo thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.
Thuốc Fentanyl có tác dụng gì?
Fentanyl còn có tên gọi khác là Fentanyl Citrate, Sublimaze, Matrifen, Actiq, Duragesic, Fentora. Trường hợp với những người bệnh chưa có tiền sử dùng opioid từ 0,3-1,ng/ml thì nồng độ thuốc Fentanyl có trong huyết thanh sẽ mang lại hiệu quả giảm đau rất tốt. Nếu như nồng độ thuốc Fentanyl đạt khoảng 72ng/ml thì sẽ xảy ra một số tác động phụ gia tăng theo tần số.
Thuốc Fentanyl mang lại hiệu quả tốt trong việc giảm đau mạnh đòi hỏi sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả. Thuốc Fentanyl mang lại công dụng giảm đau thường được sử dụng sau mổ hỗ trợ bằng máy, hỗ trợ mê (phải có hô hấp hỗ trợ). Đồng thời có thể được kết hợp sử dụng với thuốc tê nhằm mang lại ngoài màng cứng và tủy sống.
>>>Tham khảo thêm: Thuốc Fexofenadine chữa bệnh gì? Liều dùng và cách dùng thuốc an toàn
Theo đó thì trong bệnh viện, thuốc Fentanyl được sử dụng chủ yếu dưới dạng tiêm hoặc truyền tĩnh mạch. Theo đó thì mỗi người bệnh cần sử dụng một liều thuốc giảm đau được thực hiện qua đường truyền tĩnh mạch, thì các bác sĩ chỉ cần nhấn nút.
Bên cạnh đó với trường hợp người bệnh đang không nằm viện thì các bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một miếng dán da. Đối với trường hợp bệnh nhân ung thư thì các bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một loại kẹo Actiq.
Theo các bác sĩ thì thuốc Fentanyl được xem là thuốc giảm đau mạnh, có một số trường hợp người bệnh sẽ không đủ điều kiện để áp da Fentanyl hoặc sử dụng kẹo Actiq, bởi dạng thuốc này chỉ được sử dụng với những bệnh nhân được dung nạp tốt Fentanyl hay trường hợp dung nạp tốt một số loại thuốc giảm đau opioid khác.
Những trường hợp đang sử dụng thuốc Fentanyl thì có thể xảy ra một số tác dụng phụ liên quan đến nhóm thuốc opioid bao gồm: khô miệng, táo bón, chóng mặt, buồn ngủ, nhầm lẫn, ảo giác, chậm nhịp tim, nhức đầu, sảng khoái, có thể bị ngứa, đổ mồ hôi và bí tiểu.... Những tác dụng phụ nghiêm trọng nhất có thể bao gồm giảm thông khí.
Bên cạnh đó một số người bệnh sẽ có thể gặp phải một số phản ứng trên da không nghiêm trọng, và chúng có thể biến mất sau khi gỡ miếng dán trong vòng 24h bao gồm những triệu chứng: mẩn đỏ, ban đỏ.
Thuốc fentanyl được bào chế dưới dạng thuốc tiêm fentanyl citrate và hàm lượng 50 mcg fentanyl trong 1 ml.
Cách sử dụng thuốc Fentanyl như thế nào?
Thuốc fentanyl cần được sử dụng theo liều lượng và với chỉ định của các bác sĩ.
Người bệnh cần phải tham khảo kĩ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi dùng. Tốt nhất người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ về bất kì những thông tin nào trên nhãn mà người bệnh không rõ.
Bạn nên bảo quản thuốc fentanyl như thế nào?
Để đảm bảo được hiệu quả của thuốc Fentanyl, người bệnh cần phải biết cách bảo quản thuốc fentanyl đúng. Cụ thể bạn nên bảo quản ở nơi nhiệt độ phòng, tránh nơi có độ ẩm và ánh sáng trực tiếp. Người bệnh tốt nhất không nên bảo quản thuốc trong phòng tắm hay trong ngăn đá. Thường mỗi loại thuốc sẽ có những phương pháp bảo quản khác nhau, người bệnh tốt nhất hãy đọc kỹ hướng dẫn cách bảo quản được in trên bao bì, hay tham khảo ý kiến của dược sĩ. Tốt nhất hãy để thuốc thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em và thú nuôi.
Tốt nhất người bệnh không được vứt thuốc vào toilet hay vứt vào đường ống dẫn nước mà chưa được sự cho phép của các bác sĩ. Người bệnh tốt nhất hãy vứt thuốc đúng cách trường hợp mà thuốc quá hạn sử dụng hoặc không được chỉ định sử dụng tiếp. Ngoài ra có thể tham khảo ý kiến của dược sĩ hay các công ty xử lý rác thải địa phương nhằm nắm được cách tiêu hủy thuốc an toàn.
Liều dùng thuốc Fentanyl an toàn và hiệu quả
Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, người bệnh cũng nắm được thông tin về liều dùng thuốc an toàn và hiệu quả.
Với người lớn:
- Liều thông thường để giảm đau trước khi phẫu thuật:
Người bệnh sẽ được chỉ định tiêm bắp hoặc có thể dùng để tiêm tĩnh mạch chậm với liều lượng khoảng từ 50-100 mcg chỉ định dùng trước khi phẫu thuật khoảng 30-60 phút.
- Liều thông thường dùng để hỗ trợ gây tê cục bộ:
Người bệnh sẽ được sử dụng dưới dạng tiêm tĩnh mạch chậm khoảng 1 -2 phút với liều lượng 25-100 mcg.
- Liều dùng với mục đích gây tê toàn thân:
Liều dùng cho tiểu phẫu, người bệnh sẽ được sử dụng dưới dạng tiêm tĩnh mạch liều 0,5 – 2 mcg/kg.
Liều dùng với dạng phẫu thuật lớn, người bệnh sẽ được tiêm tĩnh mạch liều khởi đầu là 2-20 mcg/kg. Sau đó có thể thay đổi liều lượng khoảng 1-2 mcg/kg mỗi giờ theo chỉ định của bác sĩ. Trước khi phẫu thuật phải ngưng truyền khoảng 30-60 phút, giới hạn liều của fentanyl tối đa là 10-15 mcg/kg nhằm để theo dõi nhanh và rút đầu kim.
Liều dùng hiệu chỉnh (ít khi sử dụng), người bệnh sẽ được sử dụng dưới dạng tiêm tĩnh mạch liều 20-50 mcg/kg.
- Liều dùng thông thường để giảm đau ( chỉ được sử dụng khi có bác sĩ):
Người bệnh sẽ được dùng thuốc Fentanyl dưới dạng tiêm tĩnh mạch nhanh trong khoảng từ 1-2 mcg/kg hoặc có thể là liều 25-100 mcg khi cần thiết. Bên cạnh đó có thể sử dụng truyền tĩnh mạch liên tục 1-2 mcg/kg mỗi giờ hay 25-200 mcg mỗi giờ.
Khi người bệnh xuất hiện các cơn đau nặng sẽ được bác sĩ chỉ định tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp với liều lượng 50-100 mcg cách nhau 1-2 tiếng khi cần thiết. Liều dùng theo chỉ định của bác sĩ.
Liều dùng thuốc Fentanyl cho trẻ em như thế nào?
Liều dùng thuốc Fentanyl cho trẻ em hiện nay vẫn chưa được nghiên cứu và chứng minh độ an toàn và hiệu quả. Do vậy để tránh nguy hiểm thì tốt nhất bạn không nên sử dụng khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nên được cân nhắc những lợi ích và nguy cơ để mang lại hiệu quả tốt nhất
Thuốc Fentanyl có gây ra tác dụng phụ nào không?
Cũng như một số loại thuốc khác, dược sĩ các trường Cao Đẳng Y Dược HN chia sẻ, người bệnh có thể xuất hiện những tác dụng phụ không mong muốn trong thời gian sử dụng thuốc fentanyl. Đa số những tác dụng phụ trên thường khá hiếm gặp và không cần phải điều trị. Dù vậy người bệnh cũng cần phải báo cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kì tác dụng phụ nào dưới đây:
- Đau tức ngực hoặc khó chịu ở ngực;
- Tim đập nhanh hoặc chậm, loạn nhịp, khó thở;
- Cảm giác lâng lâng, chóng mặt, hoặc ngất xỉu;
- Da xanh xao, nhợt nhạt hoặc môi và móng tay;
- Thay đổi nhận thức, cơ thể mệt mỏi bất thường, lẫn lộn, thậm chí ảo giác;
- Cơ cứng nặng,
- Xuất hiện triệu chứng cảm lạnh: ho, đau họng, đau đầu, nổi mẩn;
- Mắt khó cử động, khó ngồi, mí mắt co giật hay mấp máy thường xuyên;
Trên đây không phải là danh sách tất cả những tác dụng phụ do thuốc Fentanyl gây nên. Tùy vào cơ địa mỗi người sẽ xuất hiện những triệu chứng bất thường khác nhau, có thể là tình trạng chưa được kể đến trên đây. Do vậy nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ. Đồng thời nên chú ý dùng thuốc đúng liều lượng và cách dùng để đảm bảo an toàn.
Thận trọng trước khi dùng thuốc Fentanyl
Với bất kỳ ai khi sử dụng thuốc Fentanyl cũng cần phải có một số lưu ý để đảm bảo cho việc sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả. Theo đó thì người bệnh khi dùng thuốc Fentanyl cần phải thận trọng như sau:
- Người bệnh nên báo cho bác sĩ và dược sĩ trường hợp người bệnh có xuất hiện triệu chứng dị ứng với thuốc hay những tá dược của thuốc;
- Người bệnh cần phải báo cho bác sĩ và dược sĩ nếu như bạn đang bị dị ứng với bất kì loại thuốc nào khác, một số thực phẩm, chất bảo quản… hay loài động vật nào;
- Thận trọng khi dùng thuốc Fentanyl cho trẻ em và cả người lớn tuổi;
- Người bệnh cần chủ động báo cho bác sĩ và dược sĩ trường hợp người bệnh đang gặp phải bất kì những vấn đề sức khỏe nào, hoặc người bệnh có thể đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khác có thể gây tương tác thuốc với fentanyl.
Với phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú
Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu đầy đủ nào nhằm xác định tính rủi ro trong thời gian sử dụng thuốc với phụ nữ đang ở thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi sử dụng người bệnh cần phải hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.
Tương tác thuốc Fentanyl như thế nào?
Tương tác thuốc Fentanyl với bất kỳ loại thuốc khác có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc đồng thời có thể làm gia tăng ảnh hưởng của những tác dụng phụ thuốc. Thông tin về thuốc Fentanyl được chia sẻ trên đây không bao gồm đầy đủ những tương tác của thuốc có thể xảy ra. Người bệnh tốt nhất hãy liệt kê một danh sách những thuốc bạn đang sử dụng kể cả thuốc được kê đơn, không kê đơn và thực phẩm chức năng, từ đó các bác sĩ hoặc dược sĩ xem xét và chỉ định liều dùng phù hợp. Người bệnh tốt nhất không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc Fentanyl mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Có rất nhiều loại thuốc tương tác với Fentanyl . Theo đó người bệnh cần phải tham khảo bác sĩ khi có ý định dùng chung với bất kỳ loại thuốc nào, dưới đây là những loại thuốc bao gồm: Thuốc Atazanavir; Mifepristone; Saquinavir; Saquinavir; Telaprevir; Naltrexone; Saquinavir; Boceprevir; Cobicistat; Lopinavir; Naltrexone; Nelfinavir; Saquinavir; Tipranavir; Ritonavir; Saquinavir; Telaprevir;
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc Fentanyl?
Thuốc Fentanyl có thể khiến cho tình trạng sức khỏe của người bệnh ngày càng nghiêm trọng hơn với những bệnh lý có sẵn. Do vậy người bệnh cũng cần phải thông báo với bác sĩ nếu đang gặp phải những vấn đề sức khỏe sau:
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD: khó thở, thở không ra hơi
- Vấn đề về nhịp tim như kéo dài khoảng QT: chậm nhịp tim, một số bệnh tim khác;
- Hạ magie máu;
- Tăng huyết áp;
- Tiền sử u não;
- Tiền sử chấn thương đầu;
- Hạ kali máu;
- Bệnh thận; gan;
Với những thông tin được chia sẻ về thuốc Fentanyl trên đây hi vọng phần nào đã giải đáp những thắc mắc của bạn đọc. Nếu có câu hỏi nào cần giải đáp thì người bệnh nên báo cho bác sĩ. Thông tin trong bài viết trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, bạn hãy liên hệ bác sĩ nếu có ý định sử dụng thuốc nhé. Chúc bạn sức khỏe!