Cyclophosphamid là loại thuốc được chỉ định điều trị một số bệnh ung thư như đa u tủy, ung thư lympho, bệnh bạch cầu, ung thư buồng trứng...Thuốc được bào chế thành dạng viên nén bao đường và dạng bột pha tiêm.
Cyclophosphamid là thuốc gì?
Cyclophosphamid là một tác nhân alkyl hóa kiềm tế bào, thuộc nhóm thuốc oxazaphosphorin - một hợp chất tương tự với khí mù-tạt nitơ. Cyclophosphamid có khả năng ức chế hoặc làm chậm sự tăng trưởng của các tế bào ung thư, do đó được chỉ định trong điều trị một số bệnh ung thư như ung thư lympho, đa u tủy, bệnh bạch cầu, ung thư buồng trứng, ung thư mắt và ung thư vú.
Cyclophosphamid được chỉ định điều trị một số bệnh ung thư.
Thành phần chính của thuốc là Cyclophosphamid monohydrate, được bào chế theo dạng viên nén bao đường và bột pha tiêm (hàm lượng 100mg, 200mg, 500mg, 1g, 2g), dạng bột đông khô pha tiêm (hàm lượng 100mg, 200mg, 500mg, 1g, 2g).
Tác dụng của thuốc Cyclophosphamid
Do không có hoạt tính nên Cyclophosphamid không có tác dụng tại chỗ, chẳng hạn như trên da. Tuy nhiên, trong gan và trong các mô khác, cyclophosphamid lại biến đổi sinh học thành các sản phẩm chuyển hóa ion aziridinium có hoạt tính alkyl hóa. Chúng phản ứng và liên kết đồng hóa trị với những gốc guanin trên DNA tạo thành liên kết chéo giữa hai dải DNA. Nhờ alkyl hóa DNA, Cyclophosphamid có tác dụng ức chế chu kỳ tế bào trong các giai đoạn G2 và S.
Cyclophosphamid cũng ức chế chung sự phân chia của tất cả các tế bào đang tăng sinh, vì vậy gây ra những tác dụng không mong muốn trên nhiều cơ quan và mô. Chính vì vậy, thuốc được chỉ định trong điều trị một số bệnh ung thư gồm: ung thư lympho, đa u tủy, bệnh bạch cầu, ung thư buồng trứng, ung thư mắt và ung thư vú.
Ngoài ra, Cyclophosphamid cũng được dùng điều trị các vấn đề về thận (hội chứng thận hư) ở trẻ em.
Các bệnh tự miễn tiến triển như viêm khớp dạng thấp, bệnh khớp do vảy nến, Lupus ban đỏ hệ thống, viêm mạch máu hệ thống cũng được chỉ định dùng thuốc Cyclophosphamid.
> Có thể bạn đọc quan tâm:
- Cycloserin có tác dụng thế nào trong điều trị bệnh lao?
- Cytarabine là thuốc gì? Những ai cần thận trọng khi dùng Cytarabine?
Cách dùng thuốc Cyclophosphamid
Tùy thuộc vào từng độ tuổi cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh lý, các bác sĩ (dược sĩ) sẽ chỉ định liều dùng phù hợp. Cyclophosphamid có thể uống hoặc tiêm tĩnh mạch theo quy định sau đây:
*Liều dùng đối với người lớn:
- Liều thấp: từ 80 - 240mg/m2 (2 - 6mg/kg) tiêm tĩnh mạch một lần duy nhất trong tuần hoặc uống chia liều.
- Liều trung bình: từ 400 - 600mg/m2 (10 - 15mg/kg) tiêm tĩnh mạch một lần duy nhất trong một tuần.
- Liều cao: từ 800 - 1600mg/m2 (20 - 40mg/kg) tiêm tĩnh mạch một liều duy nhất, thời gian tiêm từ 10 - 20 ngày/lần.
=> Lưu ý: Đối với bệnh nhân suy thận hay suy gan nặng cần phải giảm liều Cyclophosphamid. Cụ thể: giảm liều 25% khi bilirubin huyết thanh từ 3,1 đến 5mg/100ml và giảm liều 50% khi độ lọc cầu thận dưới 10ml/phút.
Ngoài ra, trong quá trình điều trị bằng thuốc cần kiểm tra số lượng bạch cầu, tiểu cầu một lần mỗi tuần. Bên cạnh đó, cũng nên kiểm tra thường xuyên cặn lắng nước tiểu và cả chuyển hóa glucose ở những người bệnh bị đái tháo đường để đề phòng những tai biến có nguy cơ xảy ra.
*Liều dùng đối với trẻ em: Liều khởi đầu từ 2 - 8mg/kg/ngày tiêm tĩnh mạch hoặc uống. Liều duy trì từ 2 - 5 mg/kg, uống 2 lần mỗi tuần.
Tác dụng phụ của thuốc Cyclophosphamid
Theo khuyến cáo của bác sĩ, chuyên khoa Cao đẳng Dược Hà Nội, thuốc Cyclophosphamid có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, cần xin chỉ định của bác sĩ khi gặp bất cứ dấu hiệu bất thường nào, bao gồm các triệu chứng sau đây:
- Nếu dùng quá liều,Cyclophosphamid có thể ức chế tủy xương. Do đó cần giảm liều gấp hoặc kéo dài khoảng cách giữa các lần dùng thuốc.
- Thuốc có thẻ gây tác dụng phụ về da như nổi phát ban, nổi mề đay, nổi bừng mặt hoặc rụng tóc, bầm tím trên da, vàng da hoặc mắt.
- Gây ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa: người bệnh có cảm giác chán ăn, nôn, tiêu chảy, viêm miệng hay viêm niêm mạc.
- Giảm bạch cầu có hồi phục, giảm tiểu cầu, thiếu máu.
- Gây tác động tiêu cực tới hệ thần kinh với các biểu hiện như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, thậm chí trường hợp nặng bệnh nhân có thể bị co giật.
- Viêm bàng quang vô khuẩn, có cảm giác đau khi đi tiểu tiện, thậm chí đi tiểu ra máu, nhiễm trùng.
- Ảnh hưởng tới hệ hô hấp với các biểu hiện như khó thở, sung huyết mũi, xơ phổi kẽ…
- Khả năng miễn dịch và lành vết thương yếu.
- Có nguy cơ xuất hiện thêm các bệnh ung thư khác.
Thận trọng khi dùng thuốc Cyclophosphamid khi nào?
Khi dùng thuốc Cyclophosphamid cần thận trọng với các trường hợp sau đây:
- Thận trọng khi dùng thuốc Cyclophosphamid đối với người bị bệnh tiểu đường hay các bệnh lý như vàng da, di căn lan tỏa ở xương, suy giảm tủy xương, những bệnh nhân bị suy gan, suy thận nặng.
- Lưu ý giảm liều đối với người cao tuổi hoặc người bị suy nhược, kể cả những bệnh nhân bị suy gan, suy thận, người đã cắt bỏ tuyến thượng thận.
- Không dùng thuốc đối với những người dị ứng với các thành phần của thuốc, trường hợp bị dị ứng với các loại thuốc khác cần xin chỉ định của bác sĩ trước khi dùng thuốc Cyclophosphamid.
- Đối với phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai không dùng Cyclophosphamid vì có thể gây quái thai, dị tật, đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ.
- Phụ nữ trong thời kỳ cho con bú: Cyclophosphamid tích tụ trong sữa mẹ với số lượng có nguy cơ cho trẻ bú mẹ. Các bà mẹ nên ngừng cho con bú trong thời gian điều trị bằng cyclophosphamid.
Khả năng tương tác của thuốc Cyclophosphamid
»»» Xem thông tin tuyển sinh Cao đẳng Dược Hà Nội ««<
Cyclophosphamid có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của các thuốc khác.
Cyclophosphamid có khả năng làm thay đổi khả năng hoạt động của các loại thuốc khác nếu người bệnh dùng đồng thời với các loại thuốc. Do đó, để tránh tình trạng tương tác thuốc nên xin chỉ định của bác sĩ trước khi dùng.
- Cyclophosphamid có khả năng làm giảm nồng độ digoxin trong huyết tương.
- Cyclophosphamid cũng làm giảm nồng độ pseudocholinesterase trong huyết thanh và có thể kéo dài tác dụng phong bế thần kinh cơ của succinylcholine, cần thận trọng khi dùng với halothan, oxyd nitrơ và succinylcholine.
- Khi kết hợp với Allopurinol có thể dẫn đến tình trạng gây độc tế bào.
- Kết hợp với doxorubicin, cyclophosphamid có thể làm tăng độc tính ở tim của các anthracycline.
- Trong các nghiên cứu trên động vật, khi dùng đồng thời với Tetrahydrocannabinol có thể làm tăng tác dụng giảm miễn dịch của cyclophosphamid.
- Khi kết hợp với các thuốc lợi tiểu như thiazid có thể làm giảm bạch cầu kéo dài.
Những thông tin về thuốc Cyclophosphamid mới dừng ở mức khái quát, để biết thông tin chi tiết cần gọi trực tiếp với các bác sĩ (dược sĩ), hoặc liên hệ với Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch theo địa chỉ:
Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch đào tạo Cao đẳng Y Dược tại Hà Nội
Cơ sở 1: Km14 Đường Ngọc Hồi - Xã Ngọc Hồi - Huyện Thanh Trì - TP. Hà Nội. (Cạnh cây xăng 76 - BV Nông Nghiệp)
Cơ sở 2: Phòng 201 - nhà C số 290 Tây sơn - Đống Đa - Hà nội
Điện thoại: 096.153.9898 - 093.351.9898 - 096.6886.651
Email: [email protected]
Fanpage: https://www.facebook.com/caodangykhoaphamngocthach/