04/10/2025 Người đăng : Nguyễn Trung
Y sĩ Y học cổ truyền là lực lượng quan trọng trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên nhiều người học vẫn chưa nắm rõ phạm vi hành nghề của Y sĩ Y học cổ truyền được phép làm gì, không làm gì? Bài viết hôm nay sẽ giúp các bạn làm rõ quy định pháp lý, hãy cùng theo dõi!
Phạm vi hành nghề của Y sĩ Y học cổ truyền đã được quy định một cách đầy đủ và cụ thể tại Phụ lục XI – Danh mục kỹ thuật chuyên môn khám bệnh, chữa bệnh của người hành nghề Y sĩ trong phạm vi Y học cổ truyền, ban hành kèm theo Thông tư số 32/2023/TT-BYT ngày 31/12/2023. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng giúp định hình rõ năng lực chuyên môn và giới hạn kỹ thuật mà Y sĩ được phép thực hiện trong quá trình hành nghề.
Phạm vi hành nghề của Y sĩ Y học cổ truyền
Theo phụ lục này, Y sĩ Y học cổ truyền được thực hiện tổng cộng 590 kỹ thuật, bao gồm cả chuyên môn Y học cổ truyền và một số kỹ thuật thuộc các chuyên ngành lâm sàng khác nhằm hỗ trợ chăm sóc toàn diện cho người bệnh:
Dưới đây là một số các kỹ thuật Y học cổ truyền tiêu biểu Y sĩ được thực hiện:
Lĩnh vực |
Danh mục kỹ thuật |
Y học cổ truyền |
· Mai hoa châm; · Hào châm; · Mãng châm; · Nhĩ châm; · Điện châm; · Thủy châm; · Cấy chỉ; · Ôn châm; · Cứu; · Chích lể; · Laser châm; · Từ châm; · Kéo nắn cột sống cổ; · Kéo nắn cột sống thắt lưng; · Sắc thuốc thang và đóng gói thuốc bằng máy; · Nắn, bó gẫy xương cẳng tay bằng phương pháp YHCT; · Nắn, bó gẫy xương cánh tay bằng phương pháp YHCT; · Nắn, bó gẫy xương cẳng chân bằng phương pháp YHCT; · Xông thuốc bằng máy; · Xông hơi thuốc; · Xông khói thuốc; · Sắc thuốc thang; · Ngâm thuốc YHCT toàn thân; · Ngâm thuốc YHCT bộ phận; · Đặt thuốc YHCT; · Bó thuốc; · Chườm ngải; · Luyện tập dưỡng sinh; · Xoa bóp bấm huyệt bằng tay; · Xoa bóp bấm huyệt bằng máy; · Giác hơi 32 Nhĩ dán; · Nắn bó trật khớp bằng phương pháp YHCT; · Điện nhĩ châm điều trị rối loạn đại tiện; · Điện nhĩ châm điều trị sa trực tràng; · Điện nhĩ châm điều trị hội chứng tiền đình; · Điện nhĩ châm điều trị hội chứng vai gáy; · Điện nhĩ châm điều trị hen phế quản; · Điện nhĩ châm điều trị huyết áp thấp; · Nhĩ châm điều trị béo phì; · Nhĩ châm điều trị bí tiểu cơ năng; · Nhĩ châm điều trị cảm mạo; · Nhĩ châm điều trị chắp lẹo; · Nhĩ châm điều trị chứng tíc cơ mặt; · Nhĩ châm điều trị cơn đau quặn thận; · Nhĩ châm điều trị cơn động kinh cục bộ; · Nhĩ châm điều trị đái dầm; · Nhĩ châm điều trị đau đau đầu, đau nửa; · Hào châm điều trị giảm đau do ung thư; · Hào châm điều trị giảm đau sau phẫu thuật; · Xoa bóp bấm huyệt điều trị choáng, ngất; · Xoa bóp bấm huyệt điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ em; · Xoa bóp bấm huyệt điều trị chứng ù tai; · Xoa bóp bấm huyệt điều trị giảm khứu giác; · Xoa bóp bấm huyệt hỗ trợ điều trị tăng huyết áp; · Cứu điều trị giảm thính lực thể hàn; · Cứu hỗ trợ điều trị bệnh tự kỷ thể hàn; · Giác hơi điều trị ngoại cảm phong hàn; · … |
Phục hồi chức năng |
· Điều trị bằng tia hồng ngoại; · Điều trị bằng nhiệt nóng (chườm nóng); · Điều trị bằng nhiệt lạnh (chườm lạnh); · Tập nằm đúng tư thế cho người bệnh liệt nửa người; · Tập lăn trở khi nằm; · Tập thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi; · Tập đi với thanh song song; · Tập đi với khung tập đi; · Tập đi với nạng (nạng nách, nạng khuỷu); · Tập đi với gậy; · Tập lên, xuống cầu thang; · Tập đi trên các địa hình khác nhau (dốc, sỏi, gồ ghề,…); · Tập với ròng rọc; · Tập với dụng cụ quay khớp vai; · Vận động trị liệu cho người bệnh bất động tại giường; · Điều trị bằng Laser công suất thấp; · Điều trị bằng Laser công suất thấp vào điểm vận động và huyệt đạo; · Điều trị bằng xông hơi (tắm hơi); · Thủy trị liệu toàn thân (bể bơi, bồn ngâm); · Thủy trị liệu có thuốc; · Kỹ thuật thư giãn; · Kỹ thuật xoa bóp toàn thân; · … |
Hệ tuần hoàn |
· Theo dõi huyết áp liên tục không xâm nhập tại giường ≤ 8 giờ; · Theo dõi SPO2 liên tục tại giường ≤ 8 giờ; · Điện tim thường; · Ghi điện tim cấp cứu tại giường; · Theo dõi huyết áp liên tục tại giường; · Ép tim ngoài lồng ngực. |
Hệ hô hấp |
· Đặt canuyn mũi hầu, miệng hầu; · Hút đờm qua ống nội khí quản/canuyn mở khí quản bằng ống thông một lần ở người bệnh không thở máy (một lần hút); · Hút đờm qua ống nội khí quản/canuyn mở khí quản bằng ống thông một lần ở người bệnh có thở máy (một lần hút); · Thở oxy qua gọng kính (≤ 8 giờ); · Thở oxy qua mặt nạ không có túi (≤ 8 giờ); · Thở oxy qua mặt nạ có túi có hít lại (túi không có van) (≤ 8 giờ); · Thở oxy qua mặt nạ có túi không hít lại (túi có van) (≤ 8 giờ); · Thủ thuật Heimlich (lấy dị vật đường thở) cho người lớn và trẻ em; · Bóp bóng Ambu qua mặt nạ; · Chăm sóc ống nội khí quản (một lần); · Rút ống nội khí quản; · Rút canuyn khí quản; · … |
Hệ thần kinh |
· Vận động trị liệu cho người bệnh bất động tại giường ≤ 8 giờ; · Gội đầu cho người bệnh trong các bệnh thần kinh tại giường; · Hút đờm hầu họng; · Nuôi dưỡng người bệnh liên tục bằng máy, truyền thức ăn qua thực quản, dạ dày; · Theo dõi SPO2 liên tục tại giường; · Vệ sinh răng miệng bệnh nhân thần kinh tại giường; · Xoa bóp phòng chống loét trong các bệnh thần kinh (một ngày); · … |
Hệ tiêu hóa |
· Gây nôn cho người bệnh ngộ độc qua đường tiêu hóa; · Đặt ống thông dạ dày; · Rửa dạ dày cấp cứu; · Thụt tháo; · Thụt giữ; · Cho ăn qua ống thông dạ dày (một lần); · Nuôi dưỡng người bệnh qua ống thông dạ dày bằng bơm tay (một lần); · Nuôi dưỡng người bệnh bằng đường truyền tĩnh mạch ngoại biên ≤ 8 giờ; · Thụt thuốc qua đường hậu môn; · Xét nghiệm đường máu mao mạch tại giường; · … |
Toàn thân |
· Lấy máu tĩnh mạch, tiêm thuốc tĩnh mạch (một lần chọc kim qua da); · Truyền thuốc, dịch tĩnh mạch ≤ 8 giờ; · Chăm sóc mắt ở người bệnh hôn mê (một lần); · Vệ sinh răng miệng đặc biệt (một lần); · Gội đầu cho người bệnh tại giường; · Tắm cho người bệnh tại giường; · Xoa bóp phòng chống loét; · Thay băng cho các vết thương hoại tử rộng (một lần); · Ga rô hoặc băng ép cầm máu; · Băng bó vết thương; · Cố định cột sống cổ bằng nẹp cứng; · … |
Hệ thận tiết niệu |
· Đặt sonde bàng quang; · Đo lượng nước tiểu 24 giờ; · Thông tiểu. |
Da liễu |
· Điều trị bệnh da bằng ngâm, tắm; · Đắp mặt nạ điều trị một số bệnh da. |
Nội tiết |
· Thay băng trên người bệnh đái tháo đường; · Cắt móng chân, chăm sóc móng trên người bệnh đái tháo đường; · Hướng dẫn tự chăm sóc bàn chân; · Tư vấn chế độ dinh dưỡng và tập luyện. |
Da và lớp bao phủ |
· Sơ cứu, cấp cứu tổn thương bỏng nhiệt; · Xử lý tại chỗ kỳ đầu tổn thương bỏng; · Sơ cấp cứu bỏng do vôi tôi nóng; · Sơ cấp cứu bỏng acid; · Sơ cấp cứu bỏng do dòng điện; · Thay băng điều trị vết thương mãn tính; · Ngâm rửa vết bỏng bằng nước mát sạch, băng ép, trong sơ cứu, cấp cứu tổn thương bỏng kỳ đầu. |
Mắt |
· Tra thuốc nhỏ mắt |
Có thể thấy, phạm vi hành nghề của Y sĩ Y học Cổ truyền là tương đối rộng, với 590 kỹ thuật chuyên môn trải dài từ các phương pháp điều trị Y học cổ truyền đặc thù. Tuy nhiên, Y sĩ Y học cổ truyền không được phép kê đơn độc lập hoặc thực hiện các thủ thuật vượt quá trình độ chuyên môn, như phẫu thuật, sử dụng thuốc hóa dược, hoặc can thiệp sâu vào cơ thể người bệnh.
Thời gian khám của Y sĩ Y học cổ truyền giới hạn không?
Căn cứ tại Điều 3 Nghị định 96/2023/NĐ-CP hướng dẫn Luật Khám bệnh, chữa bệnh quy định:
“Thời gian, nội dung thực hành để cấp giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh:
...”
Như vậy, thời gian thực hành khám chữa bệnh đối với Y sĩ Y học cổ truyền là 09 tháng, trong đó:
Căn cứ tại Điều 27 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định:
“Giấy phép hành nghề:
Theo đó, trên giấy phép hành nghề khám chữa bệnh phải có nội dung về phạm vi hành nghề, nhằm đảm bảo người hành nghề hoạt động đúng chuyên môn, đúng giới hạn kỹ thuật, bảo vệ quyền lợi và an toàn cho người bệnh.
Để trở thành Y sĩ Y học cổ truyền, điều đầu tiên các bạn cần quan tâm là hệ đào tạo phù hợp với điều kiện cá nhân và định hướng nghề nghiệp.
Hiện nay, các thí sinh có thể lựa chọn:
Nhìn chung các bạn thí sinh cần xác định rõ mục tiêu cá nhân ngay từ đầu để lựa chọn lộ trình phù hợp, tránh mất thời gian chuyển đổi hoặc không đáp ứng đủ điều kiện pháp lý khi hành nghề.
Trên đây là những thông tin tổng quan và cập nhật mới nhất về phạm vi hành nghề của Y sĩ Y học cổ truyền. Hy vọng bài viết đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về giới hạn chuyên môn, từ đó có định hướng phát triển nghề nghiệp khi theo đuổi lĩnh vực Y học cổ truyền.