Trường hợp bé gái vừa được bác sĩ kết luận bị dậy thì sớm là cháu Nguyễn Hà My (6 tuổi, ở Ba Đình Hà Nội), con của anh Nguyễn Mạnh Hải và chị Lê Thị Thúy
Theo chia sẻ của gia đình, trong vòng khoảng 1 năm trở lại đây, ngực bé My phát triển to bất thường so với bạn bè cùng trang lứa. Không chỉ vậy, chiều cao của bé My cũng vượt trội hơn hẳn, chỉ trong vòng 6 tháng bé cao thêm được 8cm. Ngoài hai dấu hiệu trên, bé My chưa có thêm dấu hiệu bất thường nào.
Khi thấy con có những dấu hiệu phát triển sớm, vợ chồng chị Thúy đã đưa đến bệnh viện để được thăm khám. Bác sĩ chuyên khoa Nhi Trần Thị Kim Ngọc cho biết, qua thăm khám lâm sàng và thực hiện xét nghiệm, cũng như chụp X-quang tuổi xương, siêu âm vú, ổ bụng, tử cung vòi trứng… đã đưa ra chẩn đoán bé My dậy thì sớm.
Khi nhận kết quả này, mẹ cháu bé vô cùng bàng hoàng vì không nghĩ rằng con mới 6 tuổi đã dậy thì. Ngay sau đó, bệnh nhân được bác sĩ tư vấn chế độ dinh dưỡng, luyện tập đồng thời tư vấn những lưu ý cho phụ huynh khi trẻ bắt đầu dậy thì.
Theo bác sĩ Ngọc, nếu trẻ bước vào tuổi dậy thì khi còn quá nhỏ, mọi vấn đề càng trở nên rắc rối và phức tạp hơn. Đây cũng là nỗi ám ảnh của không ít bậc phụ huynh học sinh.
“Dậy thì sớm là sự phát triển đặc tính sinh dục trước 9 tuổi ở bé trai và trước 8 tuổi ở bé gái (hoặc có kinh nguyệt trước 9,5 tuổi ở trẻ gái). Những năm gần đây, tỷ lệ bé gái dậy thì sớm gia tăng”, BS Ngọc cho hay.
Dậy thì sớm được chia thành:
- Dậy thì sớm ở trẻ em được phân loại thành dậy thì sớm trung ương (tức dậy thì sớm thực sự): Do hoạt động sớm của trục hạ đồi - tuyến yên - sinh dục, phụ thuộc hormone hướng sinh dục.
- Dậy thì sớm ngoại biên (hoặc dậy thì sớm giả): Độc lập với sự kích thích của tuyến yên và không phụ thuộc hormone hướng sinh dục.
- Dậy thì sớm 1 phần (không hoàn toàn): Phát triển sớm và riêng lẻ một đặc tính sinh dục thứ phát.
- Dậy thì sớm nhanh: Thường gặp ở trẻ gái 8-10 tuổi có cân nặng và chiều cao tiến triển nhanh so với tuổi và ít ảnh hưởng chiều cao cuối cùng nếu có kinh nguyệt sớm.
“Có nhiều nguyên nhân dẫn đến dậy thì sớm ở trẻ em như yếu tố di truyền, nội tiết, môi trường sống, chế độ ăn uống, điều kiện sống trong gia đình,… và các bệnh lý khác của cơ thể. Trong đó, nguy hiểm nếu nguyên nhân từ u não, u ác tính tuyến sinh dục,…”, BS Ngọc chia sẻ.
BS Ngọc cũng cảnh báo, trẻ dậy thì sớm nhưng kiến thức lại chưa đầy đủ nên sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị lạm dụng tình dục. Các bậc phụ huynh cần lưu ý giai đoạn này của trẻ để nhận biết sớm dấu hiệu dậy thì từ đó có phương pháp giáo dục trẻ phù hợp.
Các dấu hiệu điển hình có thể gặp là:
- Tăng tốc độ phát triển chiều cao bất thường (có thể phát triển chiều cao trước khi phát triển vú);
- Phát triển tuyến vú, thường ở 1 bên, đôi khi ở cả 2 bên, đây là biểu hiện dễ gặp nhất;
- Lông mu, lông nách xuất hiện;
- Kinh nguyệt;
- Trứng cá có thể xuất hiện với số lượng ít hoặc trung bình;
- Thay đổi về tâm lý: Bắt đầu có xu hướng tách khỏi bố mẹ, quan tâm đến bản thân, hay so sánh mình với những bạn cùng tuổi khác, chủ yếu chơi với bạn cùng giới. Đặc biệt, hay mơ mộng, lý tưởng hóa đặt ra những mục tiêu không thực tế, chưa có khả năng kiểm soát bản thân.
Để trẻ dậy thì sớm không gây hậu quả, cha mẹ cần lưu ý gì?
Do trẻ dậy thì sớm nên chức năng sinh sản bước đầu được hoàn thiện, trẻ có nguy cơ đối mặt với xâm hại tình dục, thậm chí có thai hoặc nạo phá thai ở tuổi vị thành niên nếu không được trang bị kiến thức về tránh thai và bảo vệ bản thân. Những biến đổi sinh lý trên cơ thể này cũng gây nhiều hoang mang lo lắng, ảnh hưởng tới sự phát triển tâm lý của sau này trẻ.
Do đó, bác sĩ Ngọc khuyến cáo mỗi phụ huynh hãy chú ý con mình hơn ở độ trước dậy thì, đặc biệt cần dạy trẻ tự ý thức được việc theo dõi, chăm sóc bản thân. Khi thấy sự phát triển bất thường không nên ngại ngùng mà hãy tâm sự với bố mẹ, hoặc tham khảo ý kiến người lớn (bà, bác, dì, chị) ngay để có lời khuyên phù hợp.
Bên cạnh đó, các phụ huynh cần thường xuyên quan tâm tới sự thay đổi của con em mình để phòng tránh các tác hại do việc dậy thì sớm gây nên. Đồng thời, khi trẻ có dấu hiệu dậy thì sớm, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín kiểm tra hoặc thực hiện các xét nghiệm các hormone hướng dục để kiểm tra vấn đề dậy thì sớm ở trẻ.
*Tên nhân vật trong bài đã được thay đổi
Theo Cao đẳng y khoa Phạm Ngọc Thạch tổng hợp