Cao Đẳng Y Dược TPHCM - Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch

Thuốc Tetracyclin có tác dụng gì? Cách dùng và liều dùng an toàn


Thuốc Tetracyclin là một loại thuốc kháng sinh được dùng để điều trị nhiễm khuẩn. Thuốc được chỉ định dùng điều trị bệnh trong một số trường hợp theo hướng dẫn của bác sĩ. Bởi vậy mà người bệnh trước khi sử dụng cần nắm được những thông tin về cách dùng, liều dùng và cách sử dụng thuốc hiệu quả.

Những thông tin về thuốc Tetracyclin

Thuốc Tetracyclin là gì?

Thuốc Tetracyclin là một trong các loại thuốc kháng sinh, bao gồm hai hoạt chất chính là Tetracyclin base và Tetracyclin hydroclorid.

Thuốc Tetracyclin cần dùng theo chỉ định của bác sĩ

>>Xem thêm: Vitamin PP có tác dụng gì? Cách dùng và liều dùng Vitamin PP

Thuốc được bào chế thành dạng viên nang và viên nén hàm lượng 250 mg, 500 mg; lọ bột pha tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch hàm lượng 250 mg, 500mg; dạng thuốc mỡ hàm lượng 1%, 3%; siro 125 mg/5 ml.

Thuốc Tetracyclin có tác dụng gì?

Thuốc Tetracyclin là thuốc kháng sinh kìm khuẩn rất tốt thường dùng để điều trị cho vi khuẩn gram dương và gram âm, điều trị xoắn khuẩn và vi khuẩn nội bào Chlamydia. Ngoài ra thuốc còn được dùng để điều trị Mycoplasma, Rickettsia,…và một số loại bệnh khác. Một số nghiên cứu cho thấy thuốcTetracyclin còn bị nhạy cảm với ký sinh trùng sốt rét, sinh vật đơn bào hay virus mắt hột.

Thuốc Tetracyclin khi vào cơ thể thì thường hoạt động bằng cách ức chế quá trình tổng hợp protein trong những tế bào vi khuẩn. Qua đó giúp kìm hãm sự sinh trưởng của vi khuẩn gây bệnh.Bên cạnh đó thuốc Tetracyclin không nhạy cảm được với nấm. Bởi vậy mà thuốc ít được sử dụng với mục đích điều trị nhiễm vi khuẩn gram dương bởi mức độ kháng thuốc Tetracyclin rất cao.

Thường thuốc Tetracyclin còn được hấp thu qua đường tiêu hóa đồng thời bị phân bố nhanh vào dịch và các mô trong cơ thể. Sau đó thuốc còn được chuyển hóa ở gan đồng thời được thải trừ một phần qua phân và phần còn lại sẽ được thải trừ qua đường tiểu.

Chỉ định dùng thuốc Tetracyclin

Nghiên cứu cho thấy hiện nay có khá nhiều loại vi khuẩn bị kháng thuốc Tetracyclin. Bởi vậy mà người bệnh chỉ nên dùng thuốc Tetracyclin khi có chỉ định của bác sĩ.

Theo đó thuốc Tetracyclin thường được chỉ định dùng trong các trường hợp dưới đây:

  • Người bị nhiễm khuẩn do Rickettsia, Francisella tularensis, Brucella;
  • Bệnh dịch hạch nguyên nhân do Yersinia pestis;
  • Bệnh dịch tả nguyên nhân do Vibrio cholerae
  • Người bị nhiễm khuẩn do Mycoplasma
  • Điều trị trứng cá
  • Tetracyclin kết hợp với một số loại thuốc khác để điều trị sốt rét do Plasmodium falciparum kháng thuốc
  • Hỗ trợ điều trị nhiễm vi khuẩn H. polyri với những bệnh nhân bị loét dạ dày tá tràng

Với những bệnh nhân trước khi sử dụng Tetracyclin thì người bệnh cần xác định vi khuẩn này có còn nhạy cảm với thuốc hay không.

Chống chỉ định

Ngoài được sử dụng với các trường hợp trên thì thuốc Tetracyclin còn chống chỉ định sử dụng cho những trường hợp sau:

  • Người bị quá mẫn với bất kỳ thành phần nào trong thuốc
  • Phụ nữ đang mang thai và cho con bú
  • Bệnh nhân bị suy gan, thận nặng
  • Trẻ em dưới 8 tuổi

Một số thống kê cho thấy khi sử dụng Tetracyclin trong trường hợp phụ nữ mang thai hay trẻ em dưới 8 tuổi thì chúng có thể làm thay đổi màu răng vĩnh viễn . Bên cạnh đó nếu dùng không đúng cách chúng còn gây ức chế quá trình phát triển của thai nhi và trẻ nhỏ. Bởi vậy mà thuốc Tetracyclin được chống chỉ định sử dụng cho những đối tượng trên.

Hướng dẫn sử dụng thuốc Tetracyclin an toàn

Cách sử dụng thuốc Tetracyclin như thế nào?

Thuốc Tetracyclin  được bào chế thành nhiều dạng, mỗi loại có cách dùng khác nhau như sau:

  • Thuốc mỡ: Thường được sử dụng để nhỏ vào niêm mạc mắt bị nhiễm khuẩn.
  • Thuốc bột pha tiêm: chỉ định pha với hỗn dịch để tiêm/ truyền qua đường tĩnh mạch hoặc tiêm bắp.
  • Viên nang và viên nén: Người bệnh nên nuốt trọn viên thuốc với một ly nước lọc.
  • Siro: được chỉ định dùng với lượng thuốc vừa đủ và uống trực tiếp.

Theo đó thì mỗi dạng bào chế của Tetracyclin sẽ được chỉ định sử dụng với mục đích khác nhau như sau:

  • Thuốc Tetracyclin dạng uống điều trị với các trường hợp nhiễm khuẩn toàn thân.
  • Thuốc Tetracyclin dạng tiêm được có tác dụng điều trị nhiễm khuẩn cấp tính.

Liều dùng thuốc Tetracyclin

Theo dược sĩ các Trường Cao Đẳng Y Tế Hà Nội thì liều dùng thuốc Tetracyclin phụ thuộc vào tiền sử bệnh, độ tuổi của bệnh nhân. Khi người bệnh có nhu cầu sử dụng thì cần phải thực hiện theo chỉ định của bác sĩ hoặc tham khảo thông tin được in trên bao bì sản phẩm.

Với thuốc Tetracyclin dạng thuốc uống:

Liều dùng cho người lớn:

Thuốc Tetracyclin dạng uống được chỉ định dùng trước bữa ăn 1 tiếng hoặc 2 tiếng sau khi ăn. Mỗi lần dùng 250 – 500mg (viên uống) 6 giờ/ lần

Liều dùng cho trẻ trên 8 tuổi:

  • Mỗi ngày sử dụng liều 25 – 50mg/ kg
  • Chia đều thành 2 – 4 lần dùng

Điều trị nhiễm khuẩn nặng:

  • Người bệnh có thể sử dụng theo dạng tiêm/ truyền tĩnh mạch chậm dung dịch chứa <0.5% Tetracyclin. Mỗi lần tiêm cách 12 giờ/ lần

Với thuốc Tetracyclin dạng tiêm/ truyền tĩnh mạch

  • Liều dùng thông thường: Mỗi ngày tiêm 1g
  • Hoặc mỗi ngày có thể tăng lên 2g với những bệnh nhân có chức năng thận bình thường

Liều dùng thuốc Tetracyclin dạng tiêm bắp

  • Liều dùng mỗi ngày 200 – 300mg
  • Chia thành nhiều lần tiêm

Với các loại thuốc kháng sinh nói chung và thuốc Tetracyclin nói riêng thì người bệnh trước tiên cần phải được sử dụng đúng thời gian, liều lượng. Không nên dừng thuốc đột ngột kể cả khi thấy triệu chứng bệnh đã giảm. Thường người bệnh sẽ phải dùng thuốc Tetracyclin ít nhất trong 48 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng sốt và tình trạng khác.

Thuốc Tetracyclin có thể gây ra tình trạng kích ứng thực quản. Để đảm bảo an toàn thì người bệnh nên uống nhiều người sau khi dùng thuốc, hoặc uống trong bữa ăn. Với người cao tuổi, người bệnh thận thì cần giảm liều điều trị theo chỉ định của các bác sĩ.

Một số thông tin lưu ý khi dùng thuốc Tetracyclin

Thận trọng khi dùng thuốc Tetracyclin

Thuốc Tetracyclin có thể khiến cho những loại vi khuẩn nhạy cảm càng phát triển về số lượng. Bởi vậy với trường hợp bệnh nhân xảy ra bội nhiễm thì tốt nhất hãy ngưng sử dụng đồng thời tìm một liệu pháp thay thế.

Với những người sử dụng thuốc Tetracyclin kéo dài thì cần phải kiểm tra chức năng thận, gan và chức năng tạo huyết để đảm bảo không ảnh hưởng với cơ thể.

Thuốc Tetracyclin có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng

Thuốc Tetracyclin có thể khiến cho vùng da điều trị bị tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời gây ra bỏng nắng. Tuy nhiên nếu người bệnh nhất thiết phải tiến hành thực hiện những biện pháp chống nắng nhất là vùng da điều trị trong thời gian sử dụng thuốc. Nếu xuất hiện những triệu chứng ban đỏ thì trước tiên cần cần ngưng thuốc sau đó thông báo cho bác sĩ.

Thuốc Tetracyclin có thể gây ra một số những ảnh hưởng tiêu cực đối với sự phát triển của thai nhi bao gồm dị tật bẩm sinh, ảnh hưởng xấu đến quá trình hình thành men răng và xương, từ đó làm giảm chức năng gan của sản phụ. Do vậy phụ nữ mang thai

Tác dụng phụ của thuốc Tetracyclin

Một số những tác dụng phụ của thuốc Tetracyclin thường gặp:

  • Ỉa chảy
  • Nôn mửa
  • Thay đổi màu răng
  • Buồn nôn
  • Nguy cơ phát triển vi khuẩn đường ruột kháng thuốc

Tác dụng phụ ít gặp:

  • Loét thực quản
  • Phù Quincke
  • Tăng độ nhạy cảm với ánh nắng
  • Mề đay
  • Co hẹp thực quản
  • Phản ứng dị ứng da

Tác dụng phụ hiếm gặp:

  • Ban xuất huyết phản vệ
  • Phản ứng quá mẫn
  • Làm nghiêm trọng triệu chứng của lupus ban đỏ toàn thân
  • Tăng bạch cầu ưa eosin
  • Viêm ngoại tâm mạc
  • Thiếu máu tan huyết
  • Giảm tiểu cầu
  • Viêm ruột kết màng giả
  • Tăng áp suất nội sọ lành tính
  • Giảm bạch cầu trung tính
  • Viêm tụy
  • Viêm lưỡi
  • Suy giảm chức năng gan
  • Viêm miệng
  • Viêm âm đạo
  • Viêm cổ tử cung
  • Nhiễm nấm do rối loạn hệ vi sinh trong cơ thể

Không phải ai cũng gặp những tác dụng phụ do thuốc Tetracyclin  gây ra kể trên. Theo đó người bệnh có thể xuất hiện những triệu chứng khác chưa được kể đến trên đây. Hãy ngưng sử dụng đồng thời báo cho bác sĩ về tác dụng phụ này để được khắc phụ kịp thời.

Tương tác thuốc của thuốc Tetracyclin

Thuốc Tetracyclin có thể tương tác với một số loại thuốc khác làm ảnh hưởng đến hiệu quả và hoạt động của các loại thuốc. Theo đó thì người bệnh cần phải sử dụng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, đồng thời báo cho bác sĩ về tất cả thuốc đang dùng bao gồm: thuốc kê đơn, không kê đơn, thực phẩm chức năng, thảo dược, thuốc bổ, vitamin…Theo đó thì người bệnh cần phải chú ý sử dụng các loại thuốc sau:

  • Thuốc Penicillin: thường được chỉ định trong điều trị bệnh tinh hồng nhiệt và bệnh viêm màng não phế cầu sẽ được chỉ định giảm liều khi dùng chung với Tetracyclin.
  • Thuốc chống axit: sẽ bao gồm những khoáng chất như nhôm, bismuth, magnesi và calci sẽ có thể làm giảm tác dụng của thuốc Tetracyclin.
  • Thuốc lợi tiểu: nếu dùng chung với Tetracyclin có thể gây gia tăng nồng độ ure trong máu. Bởi vậy mà các dược sĩ thường chỉ định không sử dụng đồng thời trong điều trị bệnh.
  • Chế phẩm chứa sắt: nếu được dùng chung với Tetracyclin có thể giảm đáng kể mức độ hấp thu thuốc vào cơ thể. Do vậy nếu đang điều trị thì bạn cần phải sử dụng tách riêng hai loại thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.
  • Chế phẩm chứa sữa: có thể khiến cho nồng độ pH trong dạ dày thay đổi đồng thời làm mất tác dụng của Tetracyclin.

Trên đây là những thông tin về thuốc Tetracyclin hi vọng sẽ hữu ích cho bạn đọc. Tuy nhiên người bệnh nên chú ý là thông tin này không thay thế được lời khuyên của các dược sĩ, do vậy người bệnh nên cân nhắc khi sử dụng để mang lại hiệu quả tốt nhất.