Ngành Điều dưỡng là gì? Cẩm nang thông tin ngành chuyên sâu

Với sự phát triển của y học và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, ngành điều dưỡng đang trở thành một ngành nghề có tiềm năng lớn, không chỉ về cơ hội nghề nghiệp mà còn về đóng góp trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng. Bài viết dưới đây sẽ cho các bạn thông tin chi tiết về ngành điều dưỡng.

Giới thiệu chung về ngành điều dưỡng

Ngành điều dưỡng là một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, đóng vai trò then chốt trong việc duy trì và cải thiện sức khỏe cộng đồng. 

Ngành điều dưỡng là gì?

Ngành điều dưỡng là một lĩnh vực trong ngành y tế chuyên cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân, nhằm duy trì, phục hồi hoặc cải thiện sức khỏe của người bệnh. Điều dưỡng viên là những người thực hiện các công việc chăm sóc trực tiếp cho bệnh nhân, bao gồm việc theo dõi tình trạng sức khỏe, thực hiện các thủ thuật y tế cơ bản, hỗ trợ bác sĩ trong việc điều trị và tư vấn về chế độ dinh dưỡng, luyện tập và phòng ngừa bệnh tật. 

Ngành điều dưỡng không chỉ đòi hỏi kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn yêu cầu sự tận tâm, kiên nhẫn và kỹ năng giao tiếp tốt để đảm bảo bệnh nhân nhận được sự chăm sóc toàn diện và hiệu quả.

Vai trò ngành điều dưỡng trong hệ thống y tế Việt Nam

Ngành điều dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống y tế Việt Nam, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe.

• Chăm sóc điều trị cho bệnh nhân: 

Điều dưỡng viên là những người thực hiện các công việc chăm sóc bệnh nhân hàng ngày, từ việc đo lường các chỉ số, chăm sóc vết thương, quản lý thuốc đến việc giúp đỡ bệnh nhân trong các hoạt động sinh hoạt cá nhân. 

• Hỗ trợ bác sĩ trong quá trình điều trị người bệnh:

Điều dưỡng viên sẽ phối hợp với bác sĩ đảm bảo cho bệnh nhân có được sự chăm sóc y tế tốt nhất. Tất cả những thông tin về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, cũng như thực hiện các thủ thuật và theo dõi hiệu quả điều trị sẽ được báo cáo lại với bác sĩ. 

• Quản lý các thông tin về tổ chức dịch vụ y tế:

Tham gia vào công tác quản lý và tổ chức các hoạt động y tế trong bệnh viện hoặc cơ sở chăm sóc sức khỏe, đảm bảo chất lượng dịch vụ và an toàn cho bệnh nhân. Với kiến thức chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp, ngành điều dưỡng góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, giảm thiểu rủi ro trong quá trình điều trị và đảm bảo sự hài lòng của bệnh nhân.

• Hỗ trợ tư vấn tâm lý và tinh thần:

Điều dưỡng viên làm việc chặt chẽ với bác sĩ để đảm bảo bệnh nhân nhận được sự chăm sóc y tế đúng đắn. Những người trực tiếp giao tiếp với bệnh nhân, không chỉ chăm sóc về mặt thể chất mà còn hỗ trợ về mặt tinh thần. Bên cạnh đó điều dưỡng còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lo âu, căng thẳng cho bệnh nhân, đặc biệt trong các trường hợp bệnh nặng hoặc cần điều trị lâu dài.

Điều dưỡng học những gì?

Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống Y tế, vậy Điều dưỡng sẽ được học những gì? Đây cũng chính là băn khoăn rất lớn của nhiều thí sinh khi muốn lựa chọn học ngành Điều dưỡng. 

Các chuyên ngành Điều dưỡng

Trước tiên để hiểu được Điều dưỡng học những gì, bạn nắm rõ Điều dưỡng gồm có bao nhiêu chuyên ngành. Tại bệnh viện, điều dưỡng sẽ được phân ra làm các chuyên ngành cụ thể như sau:

Điều dưỡng cấp cứu:

Có trách việc chăm sóc bệnh nhân trong tình trạng cấp bách, nguy kịch hoặc cần sự can thiệp y tế khẩn cấp. Điều dưỡng viên cấp cứu đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp sự chăm sóc nhanh chóng, chính xác và hiệu quả cho bệnh nhân trong các tình huống khẩn cấp, từ việc sơ cứu ban đầu đến hỗ trợ bác sĩ trong quá trình điều trị.

Điều dưỡng hồi sức tích cực:

Chuyên chăm sóc và theo dõi bệnh nhân trong tình trạng nghiêm trọng hoặc nguy kịch, thường xuyên phải can thiệp y tế và theo dõi liên tục. Những bệnh nhân này có thể gặp các vấn đề về hô hấp, tuần hoàn, hoặc các tình trạng nghiêm trọng khác, yêu cầu sự chăm sóc chuyên sâu và điều trị ngay lập tức.

Điều dưỡng chuyên khoa:

Được đào tạo và chuyên sâu trong một lĩnh vực y tế cụ thể như nội khoa, ngoại khoa, nhi khoa, sản khoa, hoặc các lĩnh vực điều trị chuyên biệt khác. Điều dưỡng chuyên khoa không chỉ yêu cầu kiến thức cơ bản về điều dưỡng mà còn yêu cầu kỹ năng và hiểu biết sâu về các bệnh lý, phương pháp điều trị, và các kỹ thuật chăm sóc đặc thù trong lĩnh vực chuyên môn đó.

Điều dưỡng tư vấn tâm lý, chăm sóc sức khỏe cộng đồng:

Là một lĩnh vực đặc biệt trong ngành điều dưỡng, trong đó điều dưỡng viên không chỉ tập trung vào việc chăm sóc thể chất mà còn chú trọng đến khía cạnh tâm lý và sức khỏe tinh thần của bệnh nhân. Đây là một vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe cộng đồng và hỗ trợ những người gặp phải các vấn đề tâm lý hoặc sức khỏe tâm thần.

Trên đây là một số những chuyên ngành Điều dưỡng mà các sinh viên học ngành này có thể lựa chọn để học chuyên sâu. 

Học điều dưỡng có thể chọn Cao đẳng hoặc Đại học

Để theo học ngành điều dưỡng thí sinh có thể chọn học Trung cấp, Cao đẳng, hoặc Đại học, tuy nhiên để đủ điều kiện làm việc tại các cơ sở y tế bạn cần phải có bằng Cao đẳng trở lên, do đó sau khi học Trung cấp Điều dưỡng bắt buộc phải liên thông lên Cao đẳng Điều dưỡng hoặc Đại học Điều dưỡng mới có thể làm việc trong lĩnh vực này. 

Việc lựa chọn học Điều dưỡng Cao đẳng và Đại học Điều dưỡng là một trong những quyết định quan trọng, chính vì vậy trước khi lựa chọn trường học cho bản thân, thí sinh nên tìm hiểu kỹ thông tin về các trường mà mình đang quan tâm để có lựa chọn chính xác và phù hợp nhất. 

Ngành điều dưỡng cần học giỏi những môn gì?

Ngành điều dưỡng yêu cầu sinh viên cần có nền tảng kiến thức vững chắc và tay nghề vững chắc, đặc biệt là các môn chuyên ngành y khoa và kỹ năng chăm sóc bệnh nhân. Có rất nhiều môn học trong ngành điều dưỡng, hầu hết các môn đều quan trọng và cần sinh viên nắm được kiến thức vững vàng. Một số môn học mà sinh viên học điều dưỡng cần học giỏi bao gồm:

• Giải phẫu và Sinh lý học

Giải phẫu cung cấp kiến thức về cấu trúc của cơ thể người, các cơ quan và hệ thống cơ quan trong cơ thể. Điều dưỡng viên cần hiểu rõ giải phẫu để có thể thực hiện các kỹ thuật chăm sóc và điều trị hiệu quả.

Sinh lý học giúp sinh viên hiểu cách thức hoạt động của các cơ quan, hệ thống trong cơ thể, từ đó biết cách theo dõi, chăm sóc và phát hiện các dấu hiệu bất thường ở bệnh nhân.

• Dược lý

Kiến thức về dược lý học giúp điều dưỡng viên hiểu về các loại thuốc, cơ chế tác động của chúng, cách sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả trong việc điều trị bệnh nhân.

• Các môn học về kỹ thuật điều dưỡng

Các kỹ năng thực hành cơ bản như đo huyết áp, theo dõi nhiệt độ cơ thể, chăm sóc vết thương, tiêm thuốc, truyền dịch, đặt catheter... Đây là các môn học chủ yếu giúp sinh viên có đủ kỹ năng để chăm sóc bệnh nhân trong thực tế. 

Học tốt các kỹ năng chăm sóc người bệnh ở các tình trạng khác nhau (cấp cứu, hồi sức, chăm sóc bệnh nhân nặng, chăm sóc bệnh nhân mãn tính…). Điều dưỡng viên cần biết cách chăm sóc thể chất và tinh thần cho bệnh nhân.

• Thực hành lâm sàng

Môn học này giúp sinh viên được thực tập trực tiếp tại các bệnh viện, phòng khám để áp dụng lý thuyết vào thực tế. Đây là giai đoạn quan trọng để sinh viên phát triển kỹ năng điều dưỡng chuyên môn.

Bên cạnh những môn học trên, sinh viên ngành điều dưỡng cũng cần phải học tập các môn về đạo đức, pháp luật, tâm lý học sẽ hỗ trợ tốt nhất cho chuyên ngành này.

Kỹ năng cần có trong ngành điều dưỡng

Ngành điều dưỡng yêu cầu một loạt các kỹ năng để giúp điều dưỡng viên có thể thực hiện công việc chăm sóc bệnh nhân một cách hiệu quả và an toàn.

Kỹ năng chuyên môn

Điều dưỡng viên cần thành thạo các kỹ năng cơ bản như đo huyết áp, theo dõi nhiệt độ cơ thể, đo nồng độ oxy trong máu, tiêm thuốc, truyền dịch, chăm sóc vết thương, và các thủ thuật khác. Bên cạnh đó điều dưỡng cũng cần phải biết cách sử dụng các thiết bị y tế, máy học hiện đại phục vụ cho điều trị bệnh. 

Kỹ năng giao tiếp

Giao tiếp với người bệnh: Đây là một trong những kỹ năng cần thiết với một điều dưỡng viên, bệnh nhân là những người chịu ảnh hưởng đau đớn từ căn bệnh, việc giao tiếp khích lệ tinh thần điều trị, yên tâm vào bác sĩ sẽ ảnh hưởng rất lớn tới quá trình chăm sóc. Chỉ khi có tinh thần tốt, tự tin vào bản thân thì việc điều trị bệnh mới có hiệu quả tích cực và nhanh chóng. Do đó việc giao tiếp với bệnh nhân là điều vô cùng quan trọng. 

Giao tiếp với người nhà bệnh nhân: Người nhà bệnh nhân cũng giúp rất nhiều trong việc điều trị bệnh. Điều dưỡng cũng cần phải làm công tác tư tưởng với người nhà của bệnh nhân, cung cấp thông tin về tình trạng bệnh và các biện pháp chăm sóc cần thiết.

Giao tiếp với bác sĩ, đồng nghiệp: Điều dưỡng viên phải biết cách trao đổi thông tin một cách chính xác và hiệu quả với các đồng nghiệp, bác sĩ và các chuyên gia y tế khác để đảm bảo chăm sóc bệnh nhân tốt nhất.

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Phân tích tình huống: Điều dưỡng viên cần có khả năng phân tích và đánh giá tình trạng của bệnh nhân, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và đưa ra các quyết định chăm sóc kịp thời.

Ra quyết định nhanh chóng: Trong những tình huống khẩn cấp, điều dưỡng viên cần ra quyết định nhanh chóng và chính xác để cứu sống bệnh nhân hoặc ngăn ngừa biến chứng.

Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định

Phân tích tình huống: Điều dưỡng viên cần có khả năng phân tích và đánh giá tình trạng của bệnh nhân, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và đưa ra các quyết định chăm sóc kịp thời.

Ra quyết định nhanh chóng: Trong những tình huống khẩn cấp, điều dưỡng viên cần ra quyết định nhanh chóng và chính xác để cứu sống bệnh nhân hoặc ngăn ngừa biến chứng.

Điều dưỡng viên cần không ngừng học hỏi, rèn luyện và phát triển các kỹ năng để có thể cung cấp dịch vụ chăm sóc tốt nhất cho bệnh nhân.

Thách thức và triển vọng trong ngành điều dưỡng

Ngành điều dưỡng, như nhiều lĩnh vực khác trong ngành y tế, đối mặt với không ít thách thức, nhưng đồng thời cũng mang lại nhiều triển vọng đáng kỳ vọng.

Theo tỷ lệ điều dưỡng tương ứng với số lượng người bệnh và số giường bệnh được chỉ ra trong chiến lược phát triển ngành y tế của nước ta, tới thời điểm hiện nay, với 100 triệu dân, chúng ta cần phải có 260.000 điều dưỡng, nhưng trên thực tế, theo khảo sát của Cục Quản lý khám chữa bệnh, chúng ta mới chỉ có 140.000 điều dưỡng. Như vậy, chúng ta đang thiếu số lượng điều dưỡng rất nhiều. Do vậy đây cũng là thách thức rất lớn đối với ngành điều dưỡng.

Thách thức trong ngành điều dưỡng

Ngành điều dưỡng hiện đang thiếu hụt nhân lực ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Sự gia tăng nhu cầu chăm sóc sức khỏe do dân số già đi, cùng với các dịch bệnh và nhu cầu ngày càng cao về chăm sóc sức khỏe, đang tạo ra gánh nặng cho các hệ thống y tế.

Điều dưỡng viên thường phải đối mặt với công việc khối lượng lớn trong môi trường bệnh viện, đặc biệt trong các khoa cấp cứu, hồi sức, hoặc chăm sóc bệnh nhân nặng. Họ thường phải làm việc suốt ca, đôi khi làm việc ngoài giờ, dẫn đến sự căng thẳng, stress cao và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý.

Mặc dù ngành điều dưỡng rất cần các chuyên gia có tay nghề cao, nhưng việc đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ điều dưỡng viên vẫn còn thiếu sự đầu tư đầy đủ. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt kỹ năng chuyên môn, đặc biệt là các kỹ thuật mới trong chăm sóc bệnh nhân, cũng như những kỹ năng mềm cần thiết như giao tiếp và giải quyết vấn đề.

Mặc dù điều dưỡng viên đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc bệnh nhân, nhưng mức lương và đãi ngộ trong ngành điều dưỡng ở một số nơi chưa đủ hấp dẫn. Điều này có thể dẫn đến sự thiếu động lực trong công việc và làm giảm chất lượng chăm sóc.

Triển vọng ngành điều dưỡng

Sự gia tăng dân số già và nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi là một trong những yếu tố quan trọng tạo ra triển vọng lớn cho ngành điều dưỡng. Cùng với đó, các bệnh mãn tính và bệnh lý lâu dài đòi hỏi một đội ngũ điều dưỡng viên chuyên nghiệp để chăm sóc liên tục.

Khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng, các cơ hội nghề nghiệp cho điều dưỡng viên cũng ngày càng nhiều hơn. Điều dưỡng viên có thể làm việc tại bệnh viện, phòng khám, trung tâm chăm sóc sức khỏe cộng đồng, cũng như các cơ sở y tế ở khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Ngành điều dưỡng hiện đang có xu hướng phát triển các chương trình đào tạo và chứng chỉ chuyên ngành, cho phép điều dưỡng viên nâng cao năng lực, từ các chương trình đào tạo điều dưỡng cơ bản đến các chuyên ngành như điều dưỡng cấp cứu, hồi sức, điều dưỡng chăm sóc sức khỏe cộng đồng, và tư vấn tâm lý.

Công nghệ, như trí tuệ nhân tạo, robot y tế, và các hệ thống phần mềm quản lý bệnh nhân, đang giúp nâng cao hiệu quả công việc trong ngành điều dưỡng. 

Ngành điều dưỡng không chỉ là một nghề mà là một sứ mệnh cao cả, nơi mỗi điều dưỡng viên không ngừng nỗ lực để mang lại sự chăm sóc tận tâm, chuyên nghiệp cho bệnh nhân. Với vai trò quan trọng trong hệ thống y tế, điều dưỡng viên không chỉ là người theo dõi sức khỏe, mà còn là người truyền cảm hứng, động viên và nâng đỡ tinh thần bệnh nhân trong những thời khắc khó khăn. 

Nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng cao, cùng với sự phát triển của công nghệ y tế và những chính sách cải cách đang mở ra những cơ hội lớn cho những ai lựa chọn theo đuổi nghề này. Ngành điều dưỡng, vì vậy, không chỉ là một công việc mà là một hành trình đầy ý nghĩa, mang lại cơ hội phát triển nghề nghiệp và đóng góp cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cộng đồng.