Thuốc Ritalin có thành phần là methylphenidate, là một loại thuốc đưa vào Bảng II-Danh mục các chất ma túy cùng với Cocaine kích thích hệ thần kinh trung ương. Với các tác dụng phụ lên hệ thần kinh như mất ngủ, lo lắng hay gây ra một số rối loạn về tim mạch.

Thuốc Ritalin chủ yếu được sử dụng để điều trị các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ em từ 6-12 tuổi, thanh thiếu niên và người lớn đến 65 tuổi. Ritalin là tên thường gọi để chỉ Methylphenindate. Thuốc Ritalin có thể cải thiện các triệu chứng như kém tập trung, bốc đồng và hành vi hiếu động. Thuốc Ritalin đưa vào Bảng II-Danh mục các chất cùng với Cocaine, Morphine và Amphetamine.

Thông tin về thuốc Ritalin

Dạng bào chế

Viêm nén, viên nén phóng thích chậm.

Thành phần

Thuốc Ritalin được bào chế từ 5mg hoạt chất Methylphenidate hydrochloride và lượng tá dược vừa đủ trong một viên nén.

Tên gốc: methylphenidate

Phân nhóm: thuốc TKTW khác & thuốc trị rối loạn tăng động giảm chú ý

Tên biệt dược: Ritalin®

Công dụng và chỉ định của thuốc Ritalin

Thuốc Ritalin với thành phần là methylphenidate, là chất kích thích hệ thần kinh trung ương được sử dụng với các phương thức điều trị trị rối loạn tăng động giảm chú ý và chứng ngủ rũ.

Thuốc Ritalin được sử để cải thiện nhóm các triệu chứng liên quan đến chứng rối loạn tăng động giảm chú ý, hiếu động thái quá, dễ xúc động và bốc đồng. Mất tập trung từ trung bình đến nặng, khoảng thời gian chú ý ngắn.

Được coi là phương pháp điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý hiệu quả nhất và được coi là lựa chọn hàng đầu cho trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn.

Biệt dược của methylphenidate là thuốc Ritalin và Ritalin-SR được sử dụng rộng rãi để điều trị chứng ngủ rũ.

Rối loạn tăng động giảm chú ý ở bệnh nhi từ 6 tuổi trở lên và người lớn

Ritalin® là chất kích thích hệ thống thần kinh trung ương, tác động thông qua các hóa chất trong não và các dây thần kinh góp phần gây hiếu động và kiểm soát xung lực.

Ritalin® được sử dụng để điều trị rối loạn sự chú ý

Một số tác dụng khác của thuốc không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng. Bạn chỉ sử dụng thuốc này khi có chỉ định  của bác sĩ.

Chống chỉ định

Thuốc Ritalin chống chỉ định với những trường hợp:

• Trẻ em dưới 6 tuổi
• Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang nghiện rượu hoặc ma túy
• Chống chỉ định với những trường hợp người quá mẫn cảm với hoạt chất Methylphenidate hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc
• Những người đang đang sử dụng các loại thuốc liên quan đến những rối loạn chức năng của hệ thần kinh
• Bệnh nhân đang trong quá trình điều trị những bệnh lý ruột, dạ dày và thực quản
• Bệnh nhân đang bị rối loạn lo âu, lo lắng, tăng nhãn áp, hội chứng Tourette, rối loạn tics, căng thẳng quá mức

Cách dùng và liều dùng

Bạn nên dùng thuốc Ritalin® như thế nào?

Theo giảng viên y dược, Trường Cao đẳng y khoa Phạm Ngọc Thạch cho biết bạn nên sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ dùng thuốc chính xác. Đặc biệt, bạn không sử dụng thuốc với liều lượng thấp, cao so với chỉ định. Bạn có thể cần các xét nghiệm y khoa thường xuyên nếu bạn sử dụng thuốc này lâu dài.

Bạn hãy báo với bác sĩ nếu trẻ có thay đổi về trọng lượng nếu trẻ đang dùng thuốc này. Liều sử dụng Ritalin® dựa trên trọng lượng trẻ em. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ.

Liều dùng thuốc Ritalin

Liều dùng thuốc Ritalin® cho người lớn:

Đối với dạng bào chế viên nén:

Dùng 20-30mg, chia ra 2-3 lần/ngày, nên dùng thuốc tốt nhất là 30-45 phút trước bữa ăn. Đối với một số bệnh nhân, liều điều trị có thể được điều chỉnh từ 40-60mg/ngày. Liều điều trị có thể được điều chỉnh từ 10-15mg/ngày. Ở một số bệnh nhân khác.

Đối với dạng bào chế viên nén phóng thích chậm:

Thuốc Ritalin®-SR bạn phải nuốt toàn bộ và không được nghiền nát hoặc nhai viên thuốc.

Liều dùng thuốc Ritalin® cho trẻ em

Bạn chỉ cho trẻ từ 6 tuổi trở lên dùng thuốc này, cho trẻ dùng Ritalin® bắt đầu với liều lượng nhỏ, tăng dần theo tuần. Liều tối đa hàng ngày không được vượt quá 60mg. Sau khi điều chỉnh liều thích hợp trong khoảng thời gian 1 tháng nếu tình trạng của trẻ không cải thiện, bạn nên ngưng cho trẻ dùng thuốc.

Đối với dạng bào chế viên nén: cho trẻ dùng bắt đầu với 5mg/lần, 2 lần/ngày uống vào trước bữa ăn sáng và ăn trưa tăng dần từ 5-10mg/tuần.

Đối với dạng bào chế viên nén phóng thích chậm: viên nén Ritalin®-SR có thời lượng hoạt động khoảng 8 giờ.

Các tác dụng phụ của thuốc Ritalin

Bạn sẽ gặp 1 số tác dụng phụ  khi dùng thuốc Ritalin®:

• Dùng methylphenidate vào cuối ngày có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
• Các vấn đề về ngủ (mất ngủ)
• Ăn mất ngon
• Cảm thấy lo lắng hoặc khó chịu
• Buồn nôn
• Đau bụng
• Đau đầu
• Đau dạ dày
• Lờ đờ, uể oải
• Rối loạn nhịp tim.
• Tạo cảm giác căng thẳng
• Rối loạn giấc ngủ
• Cảm thấy lo lắng không rõ nguyên nhân
• Cơ thể khó chịu
• Chán ăn, ăn không ngon miệng
• Đau bụng
• Buồn nôn và nôn ói
• Đau đầu
• Cần đi cấp cứu ngay nếu bạn có bất cứ dấu hiệu của phản ứng dị ứng như khó thở, sưng mặt, phát ban, môi, lưỡi hoặc họng.

Ngừng sử dụng thuốc Ritalin® nếu bạn có các tác dụng phụ nghiêm trọng như:

• Xuất hiện ảo giác (nghe và nhìn thấy những thứ không có thật)
• Động kinh
• Hung hăng, kích thích
• Tê, đau, xuất hiện những vết thương bất thường
• Rối loạn nhân cách
• Cảm lạnh
• Co giật cơ
• Bị đau khi cương dương
• Cơ thể mệt mỏi bất thường, nước tiểu có màu đậm, sốt.
• Tình trạng cương dương kéo dài trên 4 giờ
• Yếu cơ hoặc đau cơ không rõ nguyên nhân
• Ngón chân hoặc ngón tay thay đổi màu da
• Đau hoặc yếu cơ không rõ nguyên nhân nếu
• Bị sốt, mệt mỏi bất thường và nước tiểu có màu sẫm
• Các tác dụng phụ có thể gặp phải khi điều trị với methylphenidate như chán ăn và dẫn đến sụt cân, lo lắng, đau vùng thượng vị, tim đập nhanh và táo bón.
• Dạng miếng dán methylphenidate có thể gây kích ứng da và đổi màu da vĩnh viễn nơi dán miếng dán.
• Các tác dụng phụ nghiêm trọng nhưng hiếm gặp khác như chứng lé và thay đổi thị lực hoặc mờ mắt.

Trước khi dùng thuốc Ritalin® bạn nên lưu ý những gì?

Trước khi dùng thuốc, bạn nên báo với bác sĩ hoặc dược sĩ nếu:

• Bạn dị ứng với bất kì thành phần nào của thuốc Ritalin®
• Bạn định dùng thuốc cho trẻ em hoặc người cao tuổi
• Bạn đang mang thai hoặc cho con bú cần phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ trong trường hợp này. Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.
• Bạn đang dùng những thuốc khác (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược và thực phẩm chức năng)

Bạn đang hoặc đã từng mắc các bệnh lý sau đây:

• Các vấn đề về tim hoặc khuyết tật tim bẩm sinh
• Tăng nhãn áp (cườm nước)
• Huyết áp cao
• Chuột rút cơ hoặc hội chứng Tourette
• Tiền sử gia đình mắc bệnh tim hoặc đột tử
• Trầm cảm, bệnh tâm thần, rối loạn lưỡng cực
• Các vấn đề về lưu thông máu ở bàn tay hoặc bàn chân
• Có suy nghĩ hoặc hành động tự sát
• Các vấn đề với thực quản, dạ dày, ruột
• Động kinh
• Tiền sử nghiện rượu hoặc ma túy
• Để đảm bảo an toàn, phụ nữ mang thai chỉ nên sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết. Chưa có thông báo cụ thể về hiệu quả chữa bệnh và những rủi ro không mong muốn có thể gặp trong thời gian sử dụng thuốc Ritalin ở phụ nữ mang thai.
• Thuốc Ritalin cần được sử dụng thận trọng ở phụ nữ đang cho con bú. Bởi thành phần trong thuốc có khả năng bài tiết qua sữa mẹ và khiến trẻ bị ngộ độc.
• Người bệnh cần đặc biệt thận trọng khi chữa bệnh với thuốc và tuyệt đối không được lạm dụng thuốc. Thuốc Ritalin nếu sử dụng với liều cao hoặc sử dụng trong một thời gian dài có thể gây nghiện.
• Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi quyết định sử dụng thuốc Ritalin nếu bệnh nhân bị suy giảm chức năng gan hoặc suy giảm chức năng thận. Những đối tượng này không nên sử dụng thuốc hoặc sử dụng thuốc với liều lượng thích hợp.
• Người bệnh cần thông báo với bác sĩ chuyên khoa nếu bạn bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc Ritalin. Bác sĩ có thể cho bạn sử dụng một loại thuốc thay thế hoặc thay đổi phác đồ điều trị của bạn.
• Trẻ em và người cao tuổi nếu muốn sử dụng thuốc Ritalin cần có đơn thuốc và hướng dẫn liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa.
• Cần thận trọng khi kê đơn cho những bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu hoặc nghiện ma túy.
• Những bệnh nhân không có khả năng ổn định về mặt cảm xúc vì khả năng lạm dụng.
• Những trường hợp loạn thần. Người bệnh cần được giám sát cẩn thận và ngưng sử dụng thuốc đúng lúc.Việc lạm dụng mãn tính có thể có thể dẫn đến sự phụ thuộc ở từng mức độ khác nhau của những hành vi bất thường.
• Báo cáo cho bác sĩ nếu tiền sử gia đình có vấn đề về tim và huyết áp trước khi bắt đầu dùng methylphenidate bất kỳ vấn đề nào liên quan đến tim
• Bệnh nhân có bất thường cấu trúc tim khác về tim đã bị đột tử, đột quỵ, đau tim và tăng huyết áp khi dùng methylphenidate. Chất kích thích có thể làm tăng huyết áp và nhịp tim.
• Trong khi dùng methylphenidate bị các biểu hiện như đau thắt ngực dữ dội, khó thở kịch phát hoặc ngất xỉu cần đi cứu ngay lập tức
• Cần cho bác sĩ biết tất cả các vấn đề sức khỏe tâm thần bao gồm tiền sử gia đình bệnh lưỡng cực, tics hoặc trầm cảm.
• Methylphenidate có thể khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề bệnh lưỡng cực hoặc hội chứng Tourette.
• Cần thảo luận với bác sĩ về các vấn đề lưu thông máu trước khi dùng methylphenidate.
• Báo cáo với bác sĩ bất kỳ thay đổi về lưu lượng máu, đau tê, mát hoặc đau ở ngón tay hoặc ngón chân, bao gồm cả hiện tượng Raynaud
• Nhạy cảm với nhiệt độ khi dùng methylphenidate.
• Nếu các tác dụng phụ gây khó chịu hoặc không biến mất sau một khoảng thời gian dùng thuốc, hãy báo cáo với bác sĩ. Tuy nhiên, hầu hết những người dùng thuốc này không gặp bất kỳ tác dụng phụ nào.
• Người bệnh cần trao đổi với bác sĩ tất cả các vấn đề về sức khỏe trước khi sử dụng thuốc

Thuốc Ritalin cần được sử dụng thận trọng ở phụ nữ đang cho con bú

Các tương tác có thể xảy ra với thuốc Ritalin

Thuốc Ritalin là một loại thuốc kê đơn có tác dụng để điều trị các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý và chứng ngủ rũ. Thuốc Ritalin có thể được  kết hợp với các loại thuốc khác nên có khả năng tương tác với các loại thuốc điều trị khác. Sự tương tác có khả năng làm thay đổi tính chất chữa bệnh của những loại thuốc đồng thời làm tăng nguy cơ xuất hiện những tác dụng phụ nghiêm trọng gây nguy hiểm.

Cần thông báo với bác sĩ khi bạn đang sử dụng những loại thuốc chữa bệnh sau:

• Thuốc dùng trong điều trị rối loạn chức năng của hệ thần kinh
• Những chất chống đông máu: Warfarin (Coumadin, Jantoven)
• Chất ức chế MAO: Selegiline, linezolid, phenelzine, rasagiline, tranylcypromine, isocarboxazid, methylene
• Thuốc điều trị huyết áp
• Những loại thuốc dùng trong điều trị bệnh trầm cảm hoặc điều trị bệnh rối loạn tâm thần
• Những loại thuốc trong thành phần có chất gây nghiện
• Những loại thuốc chống dị ứng, chống cảm lạnh có chứa chất giảm đau như pseudoephedrine.
• Thuốc dùng trong điều trị động kinh

Mọi thắc mắc cần được  giải đáp người bệnh có thể trao đổi trực tiếp với dược sĩ chuyên khoa. Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo, người dùng không nên tự ý sử dụng thuốc.